Дали на Словенците им се исплатеше воведувањето на еврото?

Словенија беше првата од новите членки на Европската Унија што го усвои еврото.

Поголемата транспарентност на цените води кон зголемена конкуренција, што доведува до пониски цени. Еврото, исто така, носи заштеда кај заемопримачите бидејќи отвора нови можности за штедење и обезбедува полесно задолжување на поголем и поликвиден финансиски пазар. Друга предност на усвојување на еврото во Словенија е општата економска корист, па следствено, може да се очекува пониска инфлација и пониски каматни стапки, што ќе има позитивен ефект врз инвестициите и економскиот раст - им ветија словенечките власти во кампањата за воведување на еврото.

Index.hr во интервју со новинарката на порталот Finance, Петра Совдат, која со години ја следеше словенечката економија, открива дали се работеше за празни ветувања или дали еврото навистина им се исплати на Словенците.

На прашањето дали има консензус за тоа во словенечката политика и општество, Совдат вели:

„Тоа беше проект кој имаше единствена поддршка од политиката и општеството. Влезот во еврозоната се гледаше во пакет со влез во НАТО и Европската Унија. За тоа излеговме на референдум, но немавме посебен референдум за воведување на еврото, затоа што се подразбираше дека за тоа е одлучено“, вели Совдат.

Таа додава дека не може ни да се сети на некои истакнати противници на воведувањето на еврото или големи акции против него.

Преоден период

Кога стана членка на ЕУ, Словенија, исто така, се обврза да воведе единствена европска валута и со тоа да се приклучи на Економската и монетарната унија (ЕМУ). Пред воведувањето на еврото, Словенија мораше да исполни одредени услови, и овие услови се фокусираа на стабилноста на јавните финансии, цените, каматните стапки и девизниот курс.

Со влегувањето во сила на Законот за воведување на еврото, еврото стана словенечка валута на 1 јануари 2007 година, а банкнотите и монетите од еврото станаа легално средство за плаќање. Словенија го воведе еврото како прва од десетте земји што се приклучија на ЕУ на 1 мај 2004 година. Од 15 јануари 2007 година, во Словенија може да се користат само евро банкноти и монети; до 14 јануари 2007 година, имаше период на двоен оптек во кој толар банкнотите и монетите можеше да се користат за плаќање во готово. Последниот ден за размена на толар монети беше 3 јануари 2017 година.

Сѐ помина глатко

Процесот на воведување на новата валута помина без проблеми.

„Некое време, цените во сите продавници беа истакнати и во толари, и во евра. Луѓето имаа можност да се приспособат, да пресметаат. Беше тешко бидејќи едно евро вредеше повеќе од 200 толари, па всушност се чинеше дека цените драстично паднаа“, објаснува новинарката.

Воведувањето на еврото во Словенија дефинитивно придонесе за поголема транспарентност на цените и го олесни споредувањето на цените со другите земји што користат иста валута. Во првите години по воведувањето на еврото, ова влијаеше и врз растот на цените и инфлацијата. Така, во 2007 и 2008 година, Словенија имаше највисока инфлација во еврозоната, иако во 2015 година инфлацијата се претвори во дефлација од 0,8 проценти. Во споредба со 2006 година, цените во Словенија во 2015 година, измерени со усогласен индекс на потрошувачки цени (HICP), се зголемија во просек за 20,2%, а во ЕМУ за 15,2 проценти.

Некои производи поскапеа, но платите се зголемија уште повеќе

Кога станува збор за зголемувањето на цените, Совдат вели дека имало и производи што поевтиниле.

„На пример, лаптопите и сличните уреди поевтинија за речиси 40 проценти. Тоа, додуша, зависи и од развојот на технологијата, но беше поевтино да се купат во евра“, вели тој.

Затоа поскапеа цигарите, рестораните, како и некои луксузни производи.

Прегледот на цените на избраните стоки и услуги покажа дека некои цени значително се зголемија за девет години, на пр. шолја кафе во бар поскапе за 48 проценти, пивото за 42 проценти и женските фризури за 29 проценти. Шолја кафе во бар во 2006 година чинеше просечно 81 цент, а во 2015 година 1,20 евра. За просечната месечна нето плата во 2006 година, можеше да се купат 955 шолји кафе во бар, но во 2015 година само 844.

Меѓутоа, воведувањето на еврото доведе и до зголемување на платите за повеќе од 30 проценти, додека цените се зголемија за 15 проценти, се наведува во студијата на словенечкиот економски портал Finance.si.

Воведувањето на еврото дефинитивно придонесе и за падот на каматните стапки. Усогласената долгорочна каматна стапка за целите на проценката на конвергенција во Словенија се намали од 4,23 проценти на почетокот на 2007 година на 1,61 проценти на крајот на 2015 година.

Зголемување на извозот

Елиминирањето на трошоците поради промените во валутата и валутните ризици, подобрата интеграција на финансиските пазари и поврзаниот полесен пристап до капитал и полесното ракување со меѓународната соработка, секако, влијаеа врз обемот на словенечката меѓународна трговија и инвестиции од една страна, како и патувања и повеќе туристи во Словенија од друга страна, тврдат од Народната банка на Словенија.

„Бизнисмените беа особено за воведување на еврото. Словенија е извозна економија и воведувањето на еврото овозможи поголема конкурентност на светскиот пазар“, посочува Совдат.

Расположението на граѓаните во врска со воведувањето на еврото, исто така, беше под влијание на искуството од 80-тите, кога доживеаја хиперинфлација, вели Петра Совдат. „Еврото понуди стабилност“, вели таа.

На Словенија ѝ помогна членството во еврозоната затоа што можеше поевтино да се задолжува, посочува Совдат.

Во споредба со 2006 година, во 2015 година Словенија забележа пораст на извозот на стоки (за 41 процент) и увоз на стоки (за 27 проценти). Во истата споредба, бројот на ноќевања и туристички пристигнувања значително се зголеми (за 34 проценти и 58 проценти, соодветно). Во 2015 година, просечната месечна нето плата во Словенија беше во просек 31 отсто повисока отколку во 2006 година, а БДП по глава на жител повисок за 19 отсто. Зголемувањето на вредноста на индивидуалните показатели беше особено големо во првата година, а делумно и во втората година по воведувањето на еврото.

Еврото се чини дека се исплатеше за Словенија

Дали денес во Словенија има носталгија за толарот или динарот, или еврото е прифатено како домашна валута?

„Не. Словенците го прифатија еврото. Ние всушност го имавме толарот како валута за кратко време, не чувствувавме дека со тоа го губиме нашиот национален идентитет“, вели Совдат.

Денес, еврото го користат повеќе од 339 милиони луѓе во еврозоната, која се состои од 19 од 28 земји-членки на ЕУ. Покрај тоа, таа е официјална валута во шест други европски земји, имено Андора, Сан Марино, Ватикан, Монако, Црна Гора и Косово.

Во 2015 година, земјите со еврото постигнаа речиси 16 проценти од светскиот БДП. Еврото брзо стана втората најважна меѓународна валута по американскиот долар. Еврото е исто така втората највообичаена валута со која се тргува на девизните пазари: се користи во приближно 33% од сите дневни трансакции во светот. Во 2015 година, повеќе од една петтина од девизните средства беа чувани во евра. Во 2015 година, односот на долгот на светските пазари, изразен во евра, изнесуваше околу 40 проценти.

реклама

Со едноставен водоводџиски трик ослободете се од смрдеата од одводот

Read more

Трик со омекнувачот за облеката да мириса убаво и до седум дена

Read more

Во која храна ги има трите минерали најважни за тироидната жлезда?

Read more

Марула - ја сметаме за најобична салата, а лечи болести и помага при слабеење

Read more

Бизнис

Странските компании загубија 107 милијарди долари со повлекувањето од Русија

Read more

Раст на Волстрит по три дена пад

Read more

dm дрогерие маркт ја продолжува својата експанзија: Се отвора нова дрогерија во Cevahir Mall во Скопје

Read more

Доларот зајакна, цената на нафтата падна

Read more
 

Вести

Странските компании загубија 107 милијарди долари со повлекувањето од Русија

Читај повеќе

Пет сценарија како Франција може да се вмеша во војната во Украина

Читај повеќе

Трет ден се трага по Данка, се проверуваат телефоните на родителите

Читај повеќе

Раст на Волстрит по три дена пад

Читај повеќе

Путин: Обвинувањата дека Русија ќе ја нападне Европа по Украина се глупост

Читај повеќе

Италија има план како да ја сотре мафијата – Коза ностра прва на нишан

Читај повеќе

Ковачевски: СДСМ ќе ја внесе Северна Македонија во ЕУ и ќе ги зачува вредностите на ЕУ дома

Читај повеќе

ГРОМ, Интегра и ПЦЕР се здружија: Коалицијата Храбро за Македонија нема да поддржи уставни промени ниту пред, ниту по изборите

Читај повеќе
  • play_arrow

Објавено аудио за херојот од Балтимор: Веднаш блокирајте го сообраќајот на мостот

Читај повеќе