САД со месеци ѝ помагаат на Украина да изврши напади врз руски енергетски објекти, открива Financial Times, повикувајќи се на повеќе американски и украински функционери. Според нив, станува збор за координирана операција насочена кон ослабување на руската економија и принудување на Владимир Путин да преговара.
Американските разузнавачки служби споделуваат со Киев прецизни податоци што им овозможуваат да погодат клучни енергетски точки длабоко во Русија - вклучувајќи рафинерии за нафта стотици километри од бојното поле.
Оваа поддршка, која претходно беше непозната за јавноста, се интензивираше во текот на летото и стана клучна за извршување напади што претходната администрација на Бајден претходно ги обесхрабруваше.
Украинските напади доведоа до зголемување на цените на горивата во Русија, принудувајќи ја Москва да го ограничи извозот на дизел и да го зголеми увозот на гориво од странство.
Промената во пристапот на САД дојде по телефонскиот разговор меѓу претседателот Доналд Трамп и украинскиот лидер Володимир Зеленски во јули. Два извора запознаени со разговорот рекоа дека Трамп го прашал Зеленски дали Украина може да ја нападне Москва ако Вашингтон одобри употреба на оружје со долг дострел.
Според истите извори, Трамп сигнализирал поддршка за стратегија што би „ги повредила Русите“ и би ги принудила да преговараат. Белата куќа подоцна се обидела да ја ублажи пораката, велејќи дека претседателот „само поставувал прашање, а не охрабрувал понатамошно убивање“.
Сепак, американски и украински извори потврдуваат дека САД оттогаш значително ја зголемиле оперативната поддршка за Киев. Американската разузнавачка помош вклучува планирање рути, висини на летот и временски термини, така што украинските напади со беспилотни летала можат да ги заобиколат руските мрежи за воздушна одбрана.
Три лица запознаени со операцијата велат дека Вашингтон бил вклучен во сите фази од планирањето, а американските претставници признаваат дека Украина избира цели, додека САД даваат информации за ранливостите на објектите. Сепак, некои учесници во операцијата велат дека Вашингтон понекогаш самиот ги приоритизирал целите, користејќи ги украинските беспилотни летала како „инструмент за ослабување на руската економија“.
Администрацијата на Трамп претходно не сакаше да преземе мерки што би можеле да доведат до директна ескалација со Москва. Но, нејзиното разочарување од Путин, особено по неуспешниот самит во Алјаска, доведе до промена на курсот и подлабок американски ангажман, велат изворите.
Оваа нова фаза на поддршка е во остра спротивност со претходните месеци од вториот мандат на Трамп, кога тој привремено го запре споделувањето разузнавачки информации и воената помош за да изврши притисок врз Киев да започне мировни преговори.
Белата куќа сега тврди дека „војната никогаш немаше да започне“ доколку Трамп беше на власт во 2022 година и дека тој „се обидува да ја спречи“. Но, разузнавачките и одбранбените извори одбија да коментираат за деталите за улогата на САД во украинските напади.
Украина изврши серија напади длабоко во Русија во последните месеци, користејќи домашни беспилотни летала и ракети. Претседателот Зеленски во средата изјави дека Украина „соработува со американските разузнавачки агенции првенствено за да ја брани земјата“, но не коментираше за нивниот придонес во офанзивните операции.
Тој ги припиша успесите во „длабоките напади“ на технолошките надградби и зголеменото домашно производство на беспилотни летала.
„Нашите беспилотни летала, ракетни системи и ракети стануваат сè подобри и побројни“, рече Зеленски.
Операциите главно ги спроведуваат Безбедносната служба на Украина (СБУ) и вооружените сили, особено единицата за беспилотни системи. СБУ минатата недела соопшти дека нејзината елитна единица Алфа ја нападнала рафинеријата за нафта Башнефт-УНПЗ во Уфа, на 1.400 километри од украинската граница.
Тоа е еден од најголемите руски објекти што ја снабдува војската со гориво и мазива. Тоа беше трет напад врз енергетски објекти во руската република Башкортостан за само еден месец.
Во изјава за Financial Times, СБУ изјави дека „нападите со долг дострел имаат за цел уништување на воениот потенцијал на непријателот, вклучително и неговите економски способности“ и дека Киев ќе продолжи да го проширува опсегот на операции во Русија.
Според податоците од истражувачката група Energy Aspects, најмалку 16 од 38-те руски рафинерии биле погодени во напади, некои повеќекратни, нарушувајќи повеќе од еден милион барели дневно капацитет за преработка. Видеата на руските социјални медиуми, чија автентичност ја потврдија Financial Times и независни аналитичари, покажуваат бројни нафтени и гасни комплекси во пламен.
Зеленски рече дека Москва сега е принудена да увезува бензин „особено од Белорусија и Кина“ и била принудена да го ограничи извозот. Украинскиот претседател проценува дека како резултат на нападите Русија изгубила до 20% од својот капацитет за производство на гориво.
Трамп сè уште не донел одлука дали да ѝ испорача крстосувачки ракети Tomahawk на Украина, велејќи дека сака „подетално да разбере како би се користеле“. Зеленски потврди дека опцијата се разгледува, додавајќи дека тоа „би можело да ја зајакне Украина и да ги отрезни Русите“.
Вклученоста на американските разузнавачки служби, велат изворите, стана многу поконкретна по телефонскиот разговор меѓу Трамп и Зеленски во јули. Оваа соработка ѝ овозможи на Украина подобро да ги мапира руските системи за воздушна одбрана и да планира прецизни рути за напад.
Темпото на украинските напади врз руските нафтени и гасни постројки драматично се зголеми во август и септември, а последиците се веќе видливи: пад на руското производство, зголемување на цените на горивата и зголемен притисок врз Путин да бара излез од војната.
