На избледената фотографија се гледаат две мали, но јасно препознатливи фигури на врвот на импресивниот велшки замок Кернарфон. Фотографија што ја снимило 11-годишно девојче во 1969 година овековечила момент во историјата. „Стоеше на балконот со мајка му“, вели Марија Сарнацки, држејќи ја фотографијата под балконот од кој кралицата Елизабета Втора и Чарлс, новопрогласениот принц од Велс, ја поздравија толпата.
„Беше прекрасен ден. Имав 11 години и бев убедена дека ми мавтаат токму мене“, раскажува Сарнацки, кој сега има 64 години.
Милиони ја гледаа на телевизија архаичната церемонија во прекрасниот замок од 13. век во кој кралицата го устоличи својот син како принц од Велс. Во меѓувреме, Чарлс стана Чарлс Трети, а Сарнацки стана градоначалник на Кернарфон, градот што се разви околу замокот.
„Мислам дека таквите церемонии веќе немаат смисла“, вели таа денес. Чарлс Трети минатата недела го прогласи својот најстар син Вилијам за принц од Велс, но има сè повеќе Велшани кои не сакаат Вилијам да биде устоличен во Кернарфон.
Згора на тоа, некои од нив не сакаат наследникот на британската круна да се краси со титулата принц од Велс. Речиси 25.000 луѓе потпишаа петиција со која бараат да се отфрли титулата бидејќи сметаат дека е „навреда за Велс и симбол на историско угнетување“.
Бело-зеленото велшко знаме со црвен змеј се вее на половина копје до британското во Кернарфон. Но, неговата ројалистичка историја не го прави ројалист.
„Мислењата се поделени околу тоа Вилијам да биде прогласен за принц од Велс“, вели Герејнт Томас (49), менаџер на галерија во Кернарфон. Градот може да се пофали со најголем процент на луѓе кои зборуваат велшки во Велс. Таму никогаш не била заборавена крвавата историја на Англија и Велс.
Титулата принц од Велс првично ја користеле локалните владетели, но последниот од нив, Ливелин од Груфуд, бил убиен во 1282 година за време на походот на англискиот крал Едвард Први. Неговата глава потоа била изложена на врвот на Лондонската кула.
За да го освои Велс, Едвард таму изградил неколку замоци, меѓу кои и Кернарфон, каде што во 1284 година е роден неговиот наследник, идниот крал Едвард Втори. На својот син му ја дал титулата принц од Велс и оваа традиција ја продолжиле и другите англиски владетели.
„Историски тоа е многу провокативна титула“, вели Томас, на чија галерија се веат две знамиња на движењето за независност на Велс.
Одлуката на Кралицата да го устоличи Чарлс во Кернарфон во 1969 година беше контроверзна дури и тогаш и беше проследена со бројни протести на велшките националисти. Неодамна драматизирана во телевизиската серија „The Crown“, церемонијата вклучуваше момент во кој кралицата стави мала круна на главата на 20-годишниот Чарлс, кој клечеше пред неа.
Оттогаш, Велс доби поголема политичка автономија и стана пооддалечен од кралското семејство, кое сепак изгледа поприврзано за Шкотска.
Кралот Чарлс Трети денес се очекува да го посети Кардиф, откако веќе беше во Шкотска и Северна Ирска. Очигледно се работи за турнеја која укажува дека тој се грижи за идното единство на унијата. Но, тој не ги избегна критиките што го прогласи Вилијам за принц од Велс без да го праша велшкиот народ, вклучително и велшкиот премиер.
Селвин Џонс, кој работи во локална книжарница, верува дека устоличувањето во Кернарфон „би било многу потоксично од 1969 година“, бидејќи новиот крал им го наметнал Вилијам. Некои извори сугерираат дека на Вилијам би можело да му се даде многу помалку раскошно устоличување во Кардиф следната година.
Локалните жители велат дека ги почитуваат Вилијам и неговата сопруга, кои живееле во близина, во Енгсли, кога принцот бил пилот на хеликоптер за пребарување на РАФ. Но, тоа не значи дека го сакаат за крал. За Сарнацки тоа значи дека историското устоличување што таа го фотографираше можеби никогаш нема да се повтори. „Мислам дека беше доста“, рече таа.
