Италија предлага еден од најнапредните телескопи во светот да биде сместен во напуштен рудник во оддалечен агол на Сардинија, надевајќи се дека спокојството на локацијата ќе резултира со одобрување и финансирање од Европската унија.
Рудникот за олово и цинк Sos Enathos во близина на градот Лула, кој се протега на 300 метри под земја под бујна вегетација, е избран од римската влада како кандидат за сместување на таканаречениот Ајнштајнов телескоп.
Проектот финансиран од ЕУ има за цел да ја истражи длабоката вселена преку проучување на гравитационите бранови и може да работи само кога вибрациите на земјата се минимални.
„Ова ќе ни овозможи да видиме настани многу блиску до времето кога се случила Големата експлозија“ пред околу 14 милијарди години, изјави за Reuters добитникот на Нобеловата награда за физика за 2021 година, Џорџо Паризи.
Паризи и други научници велат дека рудникот е идеален поради ниската сеизмичка активност во областа и отсуството на блиски населби, но Италија се соочува со конкурентна локација во Меуз-Рајна, регион што се дели меѓу Холандија, Германија и Белгија.
Тендерот официјално ќе биде објавен дури на крајот на следната година.
Гравитационите бранови, бранови во просторот и времето предвидени од Алберт Ајнштајн, се предизвикани од судир на небесни ентитети како што се црните дупки. Се очекува телескопот да ги фати брановите и да набљудува волумен на простор многу поголем отколку што може да се види со алатките што моментално се користат, познати како интерферометри.
Италијанскиот проект предвидува подземен објект во форма на триаголник со краци долги 10 километри. Огледалата на крајот од секој тунел ќе ги рефлектираат ласерските зраци чиишто должини се под влијание на минувањето на гравитационите бранови. Овие минимални варијации во должина ќе бидат анализирани со Ајнштајновиот телескоп.
Локалните власти сега гледаат на телескопот како можност да вдахнат нов живот во областа зафатена со лоша инфраструктура, пад на наталитетот и депопулација.
„Рудникот стана алтернатива на рудникот“, изјави за Reuters Марио Калиа, 63-годишниот градоначалник на Лула.
Калиа, и самиот поранешен рудар, рече дека проектот ќе го остави природниот пејзаж на Лула недопрен, а истовремено ќе донесе и инвестиции.
