Растот на цените на гас за домаќинствата во ЕУ силно забрза во првата половина од годината поради скокот на големопродажните цени во контекст на руската инвазија на Украина.
Просечната цена на струјата за домаќинствата во ЕУ во првата половина од годинава пораснала за 15 отсто во однос на истиот период лани и достигнала 25,3 евра за 100 киловат часови, објави Евростат. Во втората половина од минатата година порасна за 11,3 отсто.
Просечната цена на гасот од јануари до јуни била за 34,4 отсто повисока од истиот период лани и изнесувала 8,6 евра за 100 киловат часови. Во втората половина од минатата година порасна нешто повеќе од 11 отсто. Цените на големопродажбата на електрична енергија и природниот гас значително се зголемија низ ЕУ, се наведува во извештајот на Евростат.
Гасната криза се прошири низ Европа
Европа беше потресена од гасната криза минатата есен бидејќи понудата беше преголема од бранот побарувачка, предизвикана од економското закрепнување од кризата со корона и ниските нивоа на залихи на почетокот на грејната сезона.
Забрзаниот раст на цените во првата половина од оваа година е пред се последица на повисоките трошоци за енергија и снабдување, на кои влијаеше актуелната геополитичка ситуација, руската воена агресија во Украина, оцени заводот за статистика.
Учеството на даноците и давачките во сметките за потрошувачка на гас и електрична енергија беше значително намалено благодарение на државните субвенции и давачки со кои владите се обидоа да го ублажат влијанието на повисоките сметки за потрошувачка на енергија врз домаќинствата.
Во однос на првото полугодие од минатата година, нивното учество во цената на електричната енергија е намалено за 15,5 процентни поени, на 24 отсто, а кај гасот од 36 на 27 отсто, се наведува во извештајот на Евростат.
Пет исклучоци
Во првите шест месеци од годинава најмногу поскапела струјата за домаќинствата во Чешка и Латвија, за 62, односно 59 отсто, според цените изразени во локална валута, кои ги вклучуваат сите давачки, објави Евростат. Следува Данска, со пораст на цените од 57 отсто.
Во Хрватска домаќинствата во првата половина од годината за 100 киловат часови плаќале во просек по 13,54 евра за струја, што е за речиси пет отсто повеќе од истиот период лани. Само домаќинствата во Холандија, Словенија, Полска, Португалија и Унгарија платиле пониска цена на струјата отколку во првата половина на 2021 година.
Во Холандија е понизок за 54 отсто, во Словенија за 16 отсто, а во Полска за три отсто, благодарение на државните субвенции и давачки. И домаќинствата во Португалија плаќале поевтина струја, за еден процент во однос на истиот период лани. За истиот процент поевтинила и струјата за домаќинствата во Унгарија, каде што цените се регулирани, соопшти Евростат.
Најниска просечна цена на струјата, која ги вклучува сите даноци и давачки, изразени во евра, платиле домаќинствата во Холандија, 5,9 евра за 100 киловат часови. Следат Унгарија и Бугарија, каде што изнесуваше 9,5 односно 10,9 евра.
Највисока цена на струјата, изразена во евра, платиле данските и белгиските домаќинства, од 45,6 односно 33,8 евра за 100 киловат часови. Блиску се Германија и Италија, каде во просек чинат 32,8 и 31,2 евра, објави Евростат.
Евтин гас во Хрватска
Домаќинствата во 23 од 24 земји на ЕУ за кои беа достапни податоци платиле значително повеќе за гас во првата половина од оваа година отколку во истиот период во 2021 година, главно поради зголемените трошоци за енергија, се вели во извештајот.
Гасот за домаќинствата малку поевтини само во Унгарија, каде цените беа регулирани, во просек за 0,5 отсто, на 2,9 евра за 100 киловат часови, што е и најниската цена во ЕУ, се наведува во извештајот.
Заедно со Унгарија и Латвија, Хрватска е во групата земји со најниска просечна цена на гасот за домаќинствата, изразена во евра, од 4,1 евро за 100 киловат часови, што е за 9,6 отсто повисока од првата половина од минатата година.
Во Латвија беше 4,6 евра. Убедливо, најмногу скокнаа сметките за гас за домаќинствата во Естонија, каде што беа два и пол пати повисоки отколку во првата половина од минатата година, кога се вклучени сите давачки. Силно се зголеми и цената на гасот за домаќинствата во Литванија и Бугарија, каде што се зголеми повеќе од двојно во споредба со истиот период во 2021 година.
Највисока цена на гасот платиле домаќинствата во Шведска, во просек 22,2 евра за 100 киловат часови, а по неа следат Данска и Холандија со 16, односно 12,9 евра за 100 киловат часови. Кипар, Малта и Финска не објавуваат податоци за цените на природниот гас за секторот домаќинства, забележува Евростат.
