Системите за одржување на животот на Земјата се соочуваат со поголеми ризици и несигурности од кога било досега, а повеќето од најважните безбедносни граници веќе се надминати од човековата активност, заклучи научната студија објавена оваа недела.
Во анализата на „здравствената состојба“ на целата планета, објавена во списанието Science Advances, меѓународен тим од 29 експерти заклучи дека Земјата сега е „далеку надвор од безбедниот оперативен простор за човештвото“ поради човечката активност.
Истражувањето, кое се надоврзува на извештај од 2015 година, вели дека светот преминал шест од деветте „планетарни граници“ - безбедносни граници за човечкиот живот во области како што се интегритетот на биосферата, климатските промени и употребата и достапноста на вода за пиење.
Осум од девет граници се под поголем притисок отколку во анализата од 2015 година, а подобрена е само озонската обвивка. Ова го зголемува ризикот од драматични промени во условите за живот на Земјата.
„Не знаеме дали можеме да напредуваме во големи, драматични промени во нашите услови“, рече на прес-конференција водечкиот автор на студијата Кетрин Ричардсон од Универзитетот во Копенхаген.
Авторите истакнаа дека преминувањето на границите не е пресвртна точка по која човечката цивилизација ќе пропадне, туку дека може да предизвика неповратни промени во системите за одржување на животот на Земјата.
„Можеме да ја замислиме Земјата како човечко тело, а плантарните граници како крвен притисок. Притисокот повисок од 120/80 не значи одреден срцев удар, но го зголемува ризикот“, вели Ричардсон.
Научниците алармираат поради ширењето на уништувањето на шумите, прекумерната потрошувачка на дрво за гориво и зголемувањето на производите како пластика, ГМ организми и синтетички хемикалии.
„Стотици илјади вештачки хемикалии сега се фрлаат во животната средина“, рече таа. „Постојано сме изненадени од влијанието на овие човечки фактори“, додаде таа.
Од деветте граници анализирани од научниците, само закиселувањето на океаните, осиромашувањето на озонската обвивка и загадувањето на воздухот се сметаат за во безбедни граници. Сепак, тоа е блиску до надминување на границата за закиселување на океаните.
Атмосферската концентрација на CO2, главниот стакленички гас, се искачи на околу 471 ppm, многу над безбедното ниво од 350 ppm. Стапката на исчезнување на видовите е најмалку десет пати поголема од просечната стапка во последните 10 милиони години, што значи дека планетата веќе ја надминала безбедната граница за генетска разновидност.
Јохан Рокстром, директор на Институтот за истражување на климата во Потсдам и еден од авторите на истражувањето, рече дека се надева дека светот ќе разбере дека резултатите од ова истражување се повик за будење.
Тој рече дека никогаш во својата кариера не видел толку многу докази. „Сè уште сме на пат кој недвосмислено води до катастрофа“, предупреди тој.
