Според Светската здравствена организација (СЗО), речиси сите луѓе во светот дишат воздух што не ги задоволува основните стандарди за квалитет и се изложени на претерано високи нивоа на мали загадувачи.
Овие загадувачи предизвикуваат респираторни и циркулаторни проблеми и резултираат со милиони смртни случаи кои може да се избегнат секоја година.
Околу шест месеци по заострувањето на упатствата за квалитетот на воздухот, СЗО во понеделникот објави ажурирани податоци за неговиот квалитет врз основа на сателитски снимки и информации од сè поголем број градови, населби и села ширум светот, покривајќи околу 6.000 места и градови од 117 земји.
Се проценува дека 99 отсто од светската популација вдишува воздух што ги надминува утврдените граници за квалитет на воздухот, често полн со честички кои можат да навлезат длабоко во белите дробови, да влезат во вените и артериите и да предизвикаат различни болести.
Квалитетот на воздухот е најлош во регионите на источниот Медитеран и Југоисточна Азија, по што следат африканските земји, се вели во годишниот извештај на Здравствената управа на ОН. Секоја година повеќе од 7 милиони луѓе ширум светот умираат од ефектите на загадениот воздух, изјави шефицата на СЗО за животна средина, климатски промени и здравје, Марија Неира.
Базата на податоци, која традиционално евидентира два вида честички познати како PM2.5 и PM10, за прв пат вклучува мерење на азот диоксид во почвата. Најновата верзија на базата датира од 2018 година. Азот диоксид главно се произведува од мотори со внатрешно согорување и најчесто се наоѓа во урбаните средини.
Изложеноста на такви честички може да резултира со респираторни заболувања како астма и симптоми како што се постојана иритирачка кашлица и отежнато дишење. Често поради овие симптоми, луѓето завршуваат во собата за итни случаи или во болница, се вели во соопштението на СЗО.
Изворот на штетните честички се, покрај сообраќајот и транспортот, електраните, земјоделството, согорувањето на отпадот и индустријата, но и природните извори, како што е пустинската прашина. Светот во развој е особено погоден: многу високо ниво на PM10 е забележано во Индија, а високо ниво на PM2,5 е забележано во Кина, покажа базата на податоци.
„Честичките, особено ПМ2.5, можат да навлезат длабоко во белите дробови и да навлезат во крвотокот и да предизвикаат кардиоваскуларни, цереброваскуларни и респираторни проблеми. Имаме и докази дека честичките влијаат на други органи и предизвикуваат разни други болести“, се вели во извештајот на СЗО.
Индија и светот мора да се подготват за големи промени за да се обидат да го спречат дополнителното загадување на воздухот, како што се употребата на електрични возила, оддалечувањето од фосилните горива, масовното зголемување на зелената енергија и домаќинствата каде што отпадот се одвојува, вели Анумита Ројхоудури, експерт за загадување на воздухот Центар за наука и животна средина, активистички организации од Њу Делхи.
Шефот на СЗО, Тедрос Аданом Гебрејесус, зборуваше за потребата од „итни мерки за справување со двојните здравствени предизвици, имено загадувањето на воздухот и климатските промени“. Тој рече дека СЗО се залага за „итна потреба да се направи светот многу помалку зависен од фосилните горива што е можно поскоро“.
Здравствената организација ги повика надлежните органи да донесат одлука за субвенции што ќе им овозможат на приватните домаќинства да се префрлат на чиста енергија, имајќи предвид дека чадот од шпоретите и камините е главен фактор за глобалното загадување на воздухот.
Дополнително, според СЗО, треба што поскоро да се преземат соодветни мерки во корист на пешаците, велосипедистите и корисниците на јавниот превоз. Според извештајот за квалитетот на воздухот, јасни се разликите меѓу побогатите и посиромашните региони. Во земјите со високи приходи, 17 проценти од градовите ги исполнуваат вредностите на упатствата на СЗО за загадувачи, а во земјите со низок и среден приход само еден процент.
