Вселенското летало InSight, кое се наоѓа на површината на Марс од 2018 година, ќе остане без струја и ќе се исклучи во рок од четири до осум недели, соопшти НАСА, бидејќи научниците детектираа голем удар на метеорит што расфрли парчиња мраз изненадувачки блиску до екваторот на планета.
„Се напластува прашина на соларните панели кои генерираат енергија за стационарната сонда на американската вселенска агенција, и ги троши нејзините батерии“, рече на брифинг геофизичарот Брус Банерд од Лабораторијата за млазен погон на НАСА, главен научник на мисијата InSight.
Мисијата на InSight, која помогна да се открие внатрешната структура на Марс и нејзината сеизмичка активност, првично беше планирана за две години, но беше продолжена на четири. Кога ќе се исклучи струјата, НАСА ќе го изгуби контактот со InSight, рече Банерд.
„Успехот на InSight е далеку над моите очекувања“, изјави Банерд за Reuters.
„Ја одредивме дебелината на кората, големината и густината на јадрото и деталите за структурата на обвивката. За прв пат имаме детална мапа на длабоката внатрешност на друга планета - освен Земјата и Месечината.“
InSight, исто така, утврди дека Марс е сеизмички активен, откривајќи 1.318 земјотреси.
Сондата откри удари од метеорити на Марс
Два научни труда објавени во списанието Science го детализираа влијанието на метеоритите на површината на Марс, откриени од InSight во септември и декември минатата година. Сеизмичките бранови предизвикани од удари открија нови детали за структурата на кората на Марс, надворешниот слој на планетата.
„Каков неверојатен, врвен научен резултат кој буквално го завршуваме со трескот“, изјави за новинарите Лори Глејз, директорка на Одделот за планетарни науки на НАСА.
Од особен интерес беше вселенската карпа со дијаметар од 5-12 метри која падна на 24 декември во регионот наречен Amazonis Planitia, создавајќи кратер широк околу 150 метри и длабок 21 метар.
Ударот предизвика земјотрес со јачина од 4 степени според Рихтеровата скала, кој беше откриен од сеизмометарот на InSight оддалечен 3.500 километри, додека камерите на Mars Reconnaissance Orbiter го набљудуваа кратерот од вселената. Блокови мраз се расфрлани околу работ на кратерот.
Таквите тела влегуваат и во атмосферата на Земјата, но согоруваат
Ваквите големи тела влегуваат во атмосферата на Земјата приближно еднаш годишно, но согоруваат во погустата атмосфера на нашата планета.
„По овој удар беше откриен многу мраз“, рече на брифингот Ингрид Даубар, научник од Универзитетот Браун и член на научниот тим InSight. „Ова беше изненадувачки бидејќи тоа е најжешкото место на Марс и најблиското место до екваторот каде што сме виделе мраз“.
Иако е познато дека мразот постои во близина на половите на Марс, идните човечки истражувачки мисии ќе имаат за цел да ги доведат астронаутите што е можно поблиску до екваторот поради потоплите услови. Мразот во близина на екваторот може да обезбеди ресурси како што се вода за пиење и ракетно гориво.
„Ова може да биде навистина корисно“
„Со пристап до мразот на тие пониски географски широчини, тој може да се претвори во вода, кислород или водород -- што може да биде навистина корисно“, рече Глејз. Кратерот од септември 2021 година е исто така голем, широк околу 130 метри. Ова се двата најголеми удари откриени од InSight од пристигнувањето на Марс.
За прв пат, InSight детектира сеизмички бранови кои патуваат како бранови на вода долж површината на Марс, за разлика од оние длабоко во планетата. Одекот на двата удари даде индиции за кората на широка географска област на северната хемисфера.
Троножниот InSight се наоѓа во огромна и релативно рамна рамнина наречена Elysium Planitia, северно од екваторот. Досега, InSight има добиено податоци за структурата на кората на Марс, која главно се состои од ситнозрнести вулкански базалтни карпи, само во областа под местото на слетување.
Кората на местото на слетување беше составена од релативно мек материјал, помалку густа карпа. Ова не беше случај во другите региони опфатени со новите податоци, каде што кората изгледа погуста.
„Благодарение на нашата анализа на површинските бранови, сега разбираме дека кората на Марс северно од екваторијалната дихотомија што ги дели јужните висорамнини и северните низини - има релативно униформа структура“, рече сеизмологот Дојеон Ким од Институтот за геофизика во ЕТХ Цирих. главен автор на една од студиите.
