Ерата на диносаурусите заврши со катаклизма еден пролетен ден пред 66 милиони години, кога астероид широк 12 километри удри на полуостровот Јукатан во Мексико, предизвикувајќи изумирање на овие извонредни ѕверови, заедно со околу три четвртини од видовите на Земјата.
Но, дали диносаурусите, со забавувањето на диверзификацијата и стапката на еволуција, веќе биле на залез, како што мислат некои научници? Одговорот е дефинитивно „не“, според новата студија која изгради модели на синџири на исхрана и хабитати во Северна Америка, делот од светот кој има најдобри фосилни „записи“ од тоа време.
Научниците разгледувале период кој се протега 18 милиони години пред ударот на астероидот што го завршил периодот на Креда и 4 милиони години потоа на почетокот на Палеогенот, кога цицачите ја потврдиле својата доминација по истребувањето на диносаурусите - освен нивната птичји лоза.
Уништени во нивното златно доба
Врз основа на повеќе од 1.600 фосили, тие ги реконструираа синџирите на исхрана и хабитати што ги претпочитаат копнените и слатководните 'рбетници. Меѓу нив имало и џиновскиот месојад Т. Рекс, трицератопи со три рога, анкилосауруси, крокодили, желки, жаби, риби и разни мали цицачи кои живееле под нозете на диносаурусите.
Диносаурусите живееле во стабилни хабитати за кои биле добро приспособени, открија научниците.
„Со други зборови, диносаурусите биле уништени во нивното златно доба“, вели екологот Хорхе Гарсија-Жирон од Универзитетот во Оулу во Финска и Универзитетот во Леон во Шпанија, главен автор на студијата објавена во списанието Science Advances.
Цицачите потоа почнаа да ја поставуваат основата за нивниот последователен пораст, диверзифицирајќи ги нивните еколошки ниши и развивајќи поразновидни диети, однесувања и толеранција на климата, додаде Гарсија-Жирон.
Диносаурусите продолжија да се развиваат и да се прилагодуваат за време на самракот на нивното владеење на Земјата, при што се појавуваат нови видови, а старите исчезнуваат, покажа истражувањето.
Некои од големите тревопасни животни, како што се диносаурусите со рогови, беа заменети со поголем број тревопасни видови со средна големина.
Стабилни екосистеми
Некои претходни истражувања сугерираат дека биолошката разновидност на диносаурусите значително се намалила пред ударот на астероидот, врз основа на фосилните записи од различни семејства на диносауруси.
„Постоеше оваа загрижувачка мисла дека диносаурусите и онака биле на залез, со оглед на долгата надолна линија, кога астероидот им ги скратил маките“, рече палеонтологот и коавторот на студијата Стив Брусат од Универзитетот во Единбург.
„Сега можеме со сигурност да кажеме: диносаурусите биле во залет, со стабилни екосистеми, додека астероидот ненадејно не ги убил.“
Можеби ги уништил фактот дека биле толку добро приспособени на нивната клима и околина.
„Кога удрил астероидот, настанал хаос и диносаурусите не можеле да се справат со ненадејната промена во светот на кој биле толку навикнати“, рече Брусат.
„Нашата студија сугерира дека веројатната интеракција на многу други еколошки карактеристики, вклучувајќи ја големината на телото, исхраната, однесувањето и пластичноста на екосистемот, подготви одредени помали животни за подобар преживување по ударот на астероидот“, рече палеонтологот и ко-автор на студијата Алфио Алесандро Кјаренца од Универзитетот во Виго во Шпанија.
Цицачите и диносаурусите имаат иста приказна за потеклото
Предастероидните цицачи вклучуваа сега веќе изумрена група слична на глодари наречена мултитуберкули, како и роднини на денешните торбари.
По масовното истребување, се појавија нови цицачи, вклучително и група која раѓа добро развиени младенчиња што ги вклучува повеќето денешни цицачи од китови до лилјаци и од африкански мравојади до луѓе.
Големината на телото на постапокалиптичните цицачи брзо се зголеми како и еколошката разновидност.
„Цицачите и диносаурусите ја делат истата приказна за потеклото - и едните, и другите настанале и почнале да се диверзифицираат уште во периодот на Тријас, пред околу 230 милиони години, на суперконтинентот Пангеа“, рече Брусат.
„Оттаму тие тргнале по својот пат, диносаурусите станувале поголеми, а цицачите помали во нивната сенка“, додаде Брусат.
„Но, нивните судбини се засекогаш испреплетени. Цицачите биле таму кога удрил астероидот. Тие успеаја да преживеат. Сме имале предци кои го виделе астероидот“.
