Федералните резерви на САД агресивно ја заострија монетарната политика - ги зголемија каматните стапки за да ја намалат количината на пари во оптек и да се борат против инфлацијата.
Откако го надмина еврото, доларот е блиску до изедначување со британската фунта - за првпат во историјата. Еврото продолжи да паѓа, а тоа се должи на стравувањата од рецесија и енергетска криза како резултат на војната во Украина. Ослабеа и другите клучни светски валути. Јапонскиот јен ослабе за речиси една петтина во однос на доларот оваа година и е на најниско ниво од 1998 година. Индиската рупија беше на историски најниско ниво во понеделникот, откако претходно годинава за првпат се тргуваше 80 рупии за долар.
„Доларот го доживува најголемото зајакнување од 80-тите“, напиша Јоргос Саравелос, раководител за истражување на девизниот курс во Дојче банк, во пораката до клиентите.
Најважната причина за зајакнувањето на доларот е неговата репутација како безбедно засолниште во време на криза. Централните банки ширум светот ги затвораат чешмите во страв од рецесија и инфлација во еврозоната. Инвеститорите бегаат кон доларот, кој е помалку изложен на ризици. Друга причина е тоа што ФЕД агресивно ја заостри монетарната политика - односно ги зголеми каматните стапки за да ја намали количината на пари во оптек и да се бори против инфлацијата. Овој потег на Американците е во спротивност со јапонската централна банка која инсистираше на исклучително ниска референтна каматна стапка, како и Европската централна банка која долго време се спротивставуваше на зголемувањето на каматните стапки. Најновото зајакнување на доларот дојде откако новата британска влада го објави најголемото намалување на даноците во последните пет децении.
„Големите фискални придобивки што се најавени може да го поттикнат економскиот раст на краток рок. Но, поголемото прашање е - кој ќе плати за тоа?“, вели Саравелос, објаснувајќи зошто инвеститорите полека бегаат од Обединетото Кралство.
Акумулираниот долар може дополнително да ги удри европските домаќинства по џеб, бидејќи послабата европска валута ги поскапува увозните производи - кои обично се изразуваат во долари. Ако се работи за суровини или полупроизводи, тогаш крајната цена ќе биде повисока. Исто така, европските туристи кои одат во САД ќе можат да купуваат помалку со банкнотите што ќе ги понесат. Меѓутоа, во нормални времиња, слабата валута не е нужно лоша работа. Напротив, за извозничка сила како Германија тоа би значело дека нејзините производи се поконкурентни на светскиот пазар бидејќи се поевтини во долари. Но, ова е слаба утеха бидејќи времињата не се нормални. Покрај санкциите и војната, продолжува и нарушувањето во глобалните синџири на снабдување што е забележано од почетокот на пандемијата. Тоа не се добри услови за извоз.
Потрошувачите во Индија исто така го почувствуваа силниот долар. Таа земја во голема мера се потпира на увоз на масло и масла за јадење чии цени се врзани за доларот. Кога се преведува во рупии, цената е значително повисока. Скапиот увоз дополнително ја поттикнува инфлацијата и ги принудува централните банки дополнително да ги зголемат каматните стапки за да ја намалат побарувачката. Високите камати ги поскапуваат кредитите, да речеме за купување недвижен имот. Од друга страна, американските потрошувачи би можеле да доживеат пад на цените бидејќи увезените стоки стануваат поевтини. Американските туристи во Европа ќе можат да купат повеќе. Компаниите сега се охрабруваат да прават повеќе бизнис во САД, а помалку во странство, бидејќи профитот таму е помал во долари. Сепак, најголем удар би можеле да го добијат економиите на земјите во развој кои имаат огромни државни долгови во долари, како Турција, Аргентина или Гана.
Саравелос наведува дека за да се запре растот на доларот, неопходно е Федералните резерви да ја олабават својата монетарна политика, а тоа ќе го направат дури кога ќе поминат најголемите ризици од инфлација. Од друга страна, овој експерт додава дека е потребно да се помине врвот на неизвесноста кога е во прашање снабдувањето со енергија на Европа, како и Кина да се збогува со политиката на „нула ковид“ поради која економските зони а пристаништата се затворени.
„Барем дел од тоа треба да се случи за да се забави невидениот наплив на пари до американското безбедно пристаниште“, вели Саравелос. „Се плашам дека ништо од тоа сè уште не се случува“.
