„Јади моркови, добри се за очите.“ Оваа реченица често сме ја слушале кога сме биле деца.
Сега често може да се прочите дека освен што се корисни за подобар вид, морковите придонесуваат и за здрава боја на кожата. Дали е тоа вистина? Прво, треба да го отфрлиме митот дека морковите се некаква суперхрана.
„Никогаш не е добро да се фокусирате на одредени зеленчуци во исхраната. Морковите се без сомнение здрава храна која може да биде дел од исхраната како и другите зеленчуци“, вели д-р Винфрид Којтаге, експерт за исхрана.
Секој зеленчук има свои предности. Најважно е разновидноста, односно полнењето на чинијата со повеќе бои. И морковите, типично портокалови, но и жолти или виолетови, природно можат да придонесат за ова.
Која е хранливата вредност на морковите?
„Морковите имаат многу широк профил на хранливи материи. Богат е со витамин Ц, содржи неколку витамини од групата Б и витамини растворливи во масти Е, К и А“, објаснува Којтаге.
Пред сè, тие го снабдуваат телото со изобилство на каротеноиди, еден вид претежно жолти, портокалови или црвени пигменти растворливи во масти или секундарни растителни метаболити - соединенија произведени од растенија кои не придонесуваат за нивниот раст, но ги прават конкурентни во нивниот животната средина.
Каротеноидите се тие што им даваат на морковите светлопортокалова боја. Најпознатиот каротеноид е бета-каротенот.
„Телото може да го претвори во ретинол, форма на витамин А“, вели Којтаге. Дел од бета-каротен се складира во црниот дроб за подоцна да се претвори во витамин А во случај на недостаток.
Како што истакнува Германското здружение за исхрана (DGE), значителни количини на бета-каротин може да се најдат и во тикви, слатки компири, црвени пиперки, кељ и кајсии. Лесно е да се исполни препорачаната дневна доза на бета-каротин: за возрасен човек е доволно едноставно да изеде 60 грама морков со средна големина, вели Којтаге.
Дали јадењето моркови навистина е добро за вашиот вид?
Со цел нашиот вид да биде што е можно подобар, на телото му треба витамин А, за кој Којтаге вели дека е „претходник на родопсин, фотопигмент во прачките (еден вид на фоторецепторни клетки) на мрежницата на окото. од него е важно за способноста да се направи разлика помеѓу светло и темно“.
Недостатокот на витамин А резултира со „ноќно слепило“ - слаб вид ноќе или при слаба осветленост. Којтаге вели дека недостатокот на витамин А е редок во индустријализираните земји, каде што луѓето вообичаено добиваат доволно бета-каротин и витамин А преку урамнотежена исхрана.
Но, ако се надевате дека со честото консумирање моркови ќе го подобрите и заострите видот - ќе се разочарате, вели Којтаге и додава дека „зголемениот внес на бета-каротин не резултира со подобар вид“.
Дали бета-каротинот може да влијае на промената на бојата на кожата?
Одговорот е - да. Дерматологот д-р Ута Шлосбергер објаснува дека бета-каротинот создава еден вид заштитен слој на кожата, кој барем во помала мера успева да го блокира дејството на сончевото ултравиолетово зрачење кое ги оштетува клетките.
„Таков штит може да влијае на надворешниот изглед на кожата. Ако јадете доволно моркови, вашата кожа ќе добие жолтеникаво кафеава нијанса", вели Шлосбергер.
„Бојата малку се разликува од бојата на исончана кожа, а разликата може да ја забележи само експерт. Ќе изгледате нешто поздраво и поодморено".
Ако навечер изедете две чинии супа од морков, следното утро нема да се разбудите со жолтеникаво-кафена кожа.
„Зборуваме за четири до шест моркови дневно во период од два до три месеци“, вели Шлосбергер, количина што дури и љубителите на моркови би се помачиле да ја поднесат.
Не треба да се потпирате на заштитата што ја обезбедува бета-каротин кога имате намера да ја изложите кожата на сонце. Обезбедува само заштитен фактор од 2 до 3, а од тоа нема никаква корист“, објасни Шлосбергер. Затоа, употребата на крема за сончање со висок заштитен фактор сè уште е задолжителна.
Како да му олесните на телото да ги апсорбира хранливите материи од морковите?
„Бета-каротинот е соединение кое сака маснотии или липофили“, истакна Којтаге, но самите моркови речиси не содржат маснотии. Во тој случај, можете да додадете малку сечкани јаткасти плодови во салатата од моркови.
Исто така, добро е да се знае, вели Којтаге, дека „важните хранливи материи се веднаш под лушпата. Затоа, препорачливо е темелно да се мијат морковите, наместо да се лупат.
