Новиот извештај на Европската комисија покажува дека кохезивната политика на Европската Унија придонела за намалување на развојните разлики меѓу богатите и сиромашните региони, но и дека пандемијата на COVID-19 потешко ги погодила сиромашните.
„Пандемијата го зголеми ризикот од нееднаквост во ЕУ, а кохезионата политика е една од нашите главни алатки за борба против овој тренд и инвестирање во луѓето“, рече комесарот за вработување и социјални права Николас Шмит.
Шмит и комесарката за кохезија и реформи Елиса Фереира го претставија својот осми извештај за кохезија во средата. На секои три години, Комисијата објавува Извештај за кохезија, кој дава сеопфатна слика за состојбата на социјалната, економската и територијалната кохезија во ЕУ, користејќи широк опсег на индикатори како што се просперитетот, вработувањето, образованието, пристапноста и управувањето.
Во извештајот се наведува дека благодарение на кохезионите фондови, БДП по глава на жител во помалку развиените региони ќе се зголеми до 5 проценти до 2023 година, а разликите во БДП по глава на жител помеѓу 10 проценти од најнеразвиените и 10 проценти од најразвиените региони се намалени за 3,5 проценти.
Короната посилно ги удри послабо развиените
Сепак, пандемијата на COVID-19 потешко ги погоди помалку развиените региони. Вишокот на смртност, односно стапката на смртност над нормалата, беше 17 проценти во помалку развиените региони помеѓу март 2020 година и јули 2021 година. Во најбогатите области, стапката на смртност беше 12 проценти.
Ефектите на пандемијата врз економијата беа најголеми во јужните региони, кои зависат од туризмот. Споредено со 2019 година, бројот на туристички ноќевања во месеците по март 2020 година е намален за 90 отсто.
Постојат големи разлики во пристапот до широкопојасен интернет, кој е многу помалку достапен во помалку развиените и руралните области. Во градовите, две од три лица имаат брз интернет пристап, а во руралните средини само едно од шест лица.
Извештајот ги дели земјите-членки според географски критериуми и степен на развој.
Источните членки ги вклучуваат Бугарија, Чешка, Естонија, Хрватска, Летонија, Литванија, Унгарија, Полска, Романија, Словенија и Словачка. Јужни членки се Грција, Шпанија, Италија, Кипар, Малта и Португалија, а северозападни членки се Белгија, Данска, Германија, Ирска, Франција, Луксембург, Холандија, Австрија, Финска и Шведска.
Според степенот на развој, најнеразвиени се Бугарија, Грција, Хрватска, Летонија, Литванија, Унгарија, Полска и Романија, од кои сите имаат бруто национален приход под 75 отсто од просекот на Европската унија.
Умерено развиените земји со бруто национален приход меѓу 75 и 90 отсто од просекот на Унијата се Чешка, Естонија, Кипар, Малта, Португалија, Словенија и Словачка.
Високо развиените земји со бруто национален приход од најмалку 90 отсто од просекот и повеќе се Белгија, Данска, Германија, Ирска, Шпанија, Франција, Италија, Луксембург, Холандија, Австрија, Финска и Шведска.
Од 2001 година, помалку развиените региони на Источна Европа се израмнуваат со остатокот од Унијата. Сепак, многу региони со среден приход и помалку развиени региони, особено во јужните и југозападните делови на Европската унија, доживеаја економска стагнација или пад во исто време.
Иако конвергенцијата меѓу земјите-членки се забрза, внатрешните регионални разлики во брзорастечките земји-членки се зголемија во исто време. Додека поголемите урбани центри рапидно растат, руралните области се празни и заостануваат.
Вработеноста сѐ уште расте
Извештајот покажува дека вработеноста расте, а регионалните разлики се повисоки од 2008 година.
За 17 милиони во периодот од 2012 до 2019 година се намалил бројот на лица во ризик од сиромаштија и социјална исклученост.
Населението на Европската Унија старее и во наредните години населението ќе почне да се намалува. Во 2020 година, 34 отсто од населението на Унијата живеело во регион во опаѓање. Се предвидува дека таа бројка ќе достигне 51 отсто во 2040 година.
Кохезионата политика стана поважен извор на инвестиции. Кохезиското финансирање се зголеми за 34 проценти од вкупните јавни инвестиции во програмскиот период 2013-2020 година, на 52 проценти во програмскиот период 2014-2020 година.
„Извештајот ги идентификува областите каде земјите-членки и регионите треба да направат повеќе и да постигнат подобри резултати. Ова ни овозможува да учиме од минатото за подобро да се подготвиме за идните предизвици. Треба да го забрзаме усвојувањето и спроведувањето на програмата за кохезиона политика за 2021-2027 г. за да можеме да продолжиме да ги поддржуваме регионите во закрепнувањето од пандемијата, целосно да ја искористиме транзицијата кон зелена и дигитална Европа и да постигнеме долгорочен раст“, рече Фереира.
