Вооружени фински граничари на скии го чуваат источниот дел на земјата, најновата и најдолгата граница на НАТО со неговиот главен противник - Русија.
Над нив зујат хеликоптери и дронови, а околу расте нова ограда, на места висока речиси четири метри, со бодликава жица на врвот и 24/7 електронски надзор.
Новите мерки имаат за цел да ја заштитат Финска од сè поагресивните руски операции. Тоа вклучува бранови мигранти за кои Хелсинки вели дека Москва ги испратила во последните месеци да ги преплават границите на земјата, пишува The Wall Street Journal (WSJ).
Финска верува дека приливот на мигранти, кој продолжи дури и откако ја затвори границата со Русија минатата година, е дел од хибридната војна што ја води Москва за да ги заплаши и тестира финските безбедносни служби откако оваа нордиска земја влезе во НАТО минатата година.
Русија потоа објави дека ќе ги обнови советските воени утврдувања долж границата. Некои Финци исто така веруваат дека Москва стои зад мистериозниот октомвриски дефект на гасоводот и телекомуникацискиот кабел во Балтичкото Море.
Покрај тоа, Финска се брани од сајбер напади и дезинформации за кои верува дека се подготвени од Русија.
„Со децении го сметавме мирнодопското и военото време како одделни (периоди). Рабовите на овие концепти полека ги замаглуваат нијанси на сиво помеѓу мирот и војната. Ова е новата нормала во соживотот со Русија“, рече финскиот пратеник Јарно Лимнел, кој долго време предупредува на руската закана за Финска.
Односите на Финска со Русија долго време беа обликувани од таканаречената Зимска војна помеѓу 1939 и 1940 година, кога Финска ги уништи слабо опремените советски трупи. Приказните за тоа се пренесуваа низ неколку генерации Финци.
Војната заврши со тоа што Финска му отстапи огромни територии на истокот на земјата на советскиот диктатор Јосиф Сталин во замена за зачувување на нејзината независност.
Финска, која дели 1.335 километри граница со Русија, оттогаш одржува деликатна рамнотежа во односите со својот многу поголем сосед. Тој сакаше да избегне политики или дејствија што Русија може да ги гледа како закана, но исто така ја спречи Москва премногу да му се приближи.
Оваа политика, наречена „финдландизација“ за време на Студената војна, стана симбол на приспособувањето на една мала држава кон поголема земја со цел да се зачува нејзината независност. Меѓутоа, со влезот во НАТО, Финска радикално ја ревидираше својата политика кон Русија, идентификувајќи ја Москва како главен противник.
За разлика од многу европски армии, околу 5,5 милиони Финска секогаш одржува регрутација за мажи и обучува приближно 20.000 регрути секоја година.
Долги години, нејзините сили тренираа заедно со НАТО, така што приклучувањето кон алијансата беше релативно беспрекорно. Во исто време, земјата се гордее со својата способност да се бори во зима и има огромни артилериски способности.
Од руската инвазија на Украина во 2022 година, Финска ги зголеми воените трошоци, зголемувајќи го својот буџет за одбрана за повеќе од два отсто и набавувајќи американски ракетни системи, израелски противтенковски системи и системи за противвоздушна одбрана.
Земјата се подготвува да распореди борбени авиони F-35, кои ќе ги добие од САД, во база на нешто повеќе од 160 километри од границата со Русија.
Промената на политиката кон Русија беше видлива и минатиот месец, кога претседателот Саули Ниинисто, кој беше познат по честите средби со неговиот руски колега и претпазливиот пристап кон Москва, ја напушти функцијата по два шестгодишни мандати.
Новиот претседател Александар Стуб сигнализираше подготвеност да ја укине долгогодишната забрана на Финска за транспорт на нуклеарно оружје преку нејзина територија додека земјата целосно го прифати новото членство во НАТО и нејзината политика за нуклеарно одвраќање.
Рускиот претседател Владимир Путин еден ден пред инаугурацијата на Стуб најави дека Москва повторно ќе воспостави два воени прстени долж границата со Финска „за да ги неутрализира заканите поврзани со последното проширување на НАТО“.
Овие кругови беа укинати како дел од договорот меѓу Русија и Западот по завршувањето на Студената војна. Руските сили распоредени таму сега се распоредени во војната во Украина. Во меѓувреме, според финските власти, Москва се фокусира на хибридни форми на агресија.
„Сега имаме непријателски односи со Русија и тоа е голем ризик, можеби не краткорочно, но долгорочно. Работите се сменија“, рече Хеики Талвитие, долгогодишен дипломат кој беше амбасадор во Москва за време на падот на Советски Сојуз.
Минатиот октомври, гасовод и телекомуникациски кабел беа пресечени на дното на Балтичкото Море меѓу Финска и Естонија. Финските власти обвинија кинески товарен брод. Сепак, односите на Хелсинки со Москва се толку нестабилни што многумина сè уште ја обвинуваат Русија за инцидентот. Истрагата продолжува.
Во меѓувреме, зголемен е протокот на мигранти кои пристигнуваат од Русија. Ситуацијата кулминираше на крајот на годината, кога речиси илјада луѓе ја минаа границата со Финска за 30 дена од ноември до декември.
Финска ги обвинува руските власти дека намамуваат мигранти од Сирија, Ирак и Сомалија да стигнат до финската граница пеш или со велосипед.
Хелсинки ја затвори границата со Русија на неодредено време во ноември, но десетици луѓе сè уште се пробиваат внатре, поминувајќи низ снегот и замрзнатите мочуришта. Илјадници од нив чекаат во Русија да ја преминат границата.
Во текот на зимата, Русија, исто така, започна серија сајбер напади против финската централна банка, даночната администрација или универзитетите.
„Не гледаме знаци дека Русија го менува своето однесување. Напротив, информациите што ги добивме ја потврдуваат нашата оценка дека Русија продолжува со хибридната операција“, изјави оваа година министерката за внатрешни работи Мари Рантанен.
Во меѓувреме, Финска продолжува да гради граничен ѕид опремен со 24-часовен систем за камера. Граничарите вршат редовни контроли на новоизградените патишта кои се движат паралелно со границата.
Затворањето на границата и зголемената безбедност му наштетија на источниот пограничен регион на Финска, кој веќе беше еден од најсиромашните во земјата. Локалните компании кои ги опслужувале руските туристи губат по милион евра дневно. Затворањето на границата го запре и увозот на евтини дрва од Русија.
Потребата на војската да ја надгледува источна Финска со чувствителен радар ги комплицираше плановите за изградба на ветерни електрани таму, рече шефот на регионот Јужен Саво, Пенти Макинен.
„Малите бизниси изгубија речиси сè и во моментов се соочуваат со многу сериозни проблеми“, додаде Макинен.
На најисточната точка на Финска, 76-годишниот Теуво Максимаинен рече дека гледа како регионот полека губи жители и бизниси како резултат на затворањето на границите. Но, според него, тоа е цената што Финците треба да ја платат.
„Веќе немаме избор, ова е Русија со која живееме“, рече Максимаинен.
