Португалскиот здравствен систем беше пред колапс. Болниците во главниот град Лисабон беа преполни, а властите апелираа до сите што може да се лекуваат дома. Во последната недела од јануари, речиси 2.000 луѓе починаа во нов бран на коронавирусот.
Програмата за вакцинација во оваа земја беше скоро непостоечка, па владата се обрати до вицеадмиралот Енрике Говеја е Мелу, поранешен командант на подморничка единица. Осум месеци подоцна, Португалија е еден од светските лидери во вакцинацијата, со околу 86% од целосно вакцинирана популација, од вкупното население од 10,3 милиони. Околу 98% од сите оние кои можеа да примаат вакцини го сторија тоа, изјави адмиралот.
„Веруваме дека стигнавме до точка на групна заштита и речиси целосен колективен имунитет“, рече тој. „Работите изгледаат навистина добро“.
На 1 октомври, Португалија ги укина речиси сите ограничувања. Бројот на новозаразени лица брзо опадна, на само околу 650 дневно, и речиси без смртни случаи.
Многу западни земји, и покрај добрата понуда на вакцини, не успеаја да го поминат планот за вакцинација, а во повеќето повеќе од 20% од граѓаните се незаштитени. Затоа многумина бараат рецепт од Португалија.
Кампањата во оваа земја успеа и покрај фактот дека ги имаше истите пречки како и некои други земји. Исто така, има дезинформации на социјалните мрежи во Португалија. Португалците исто така беа доста скептични кога за првпат се појавија вакцините. Со искуство во справување со логистички предизвици во војската, адмиралот Говеја е Мелу беше назначен за шеф на кризниот штаб за вакцинација во февруари. Во јавните настапи, тој ја носеше својата воена униформа и испраќаше пораки дека секој мора да се обедини во сила што ќе се бори против пандемијата.
„Првото нешто беше да им објаснам на луѓето дека ова е војна“, се сеќава адмиралот Говеја е Мелу во тие први денови. Тој вели дека било клучно за граѓаните да видат дека нема никаква врска со политиката и политичарите.
Тој собра тим од елитни припадници на армијата – математичари, доктори, експерти за стратегија. На прашањето што можат да научат другите земји од Португалија, тој го вели ова: „Мора да најдат луѓе кои не се политичари“.
Португалија исто така имаше среќа што веќе имаше робусна програма за вакцинација, воспоставена кога земјата се бореше со детска парализа. Воените трупи се користат за да се зголеми довербата во системот и да им се помогне на луѓето да најдат центри за вакцинација.
Меѓутоа, кога кампањата се сврте кон помладите, се појавија првите знаци на отпор. Во јули, демонстрантите го блокираа центарот за вакцинација во Лисабон, па адмиралот веднаш се појави таму.
„Имаше многу лудаци“, вели тој. „Почнаа да викаат дека сум убиец“.
Но, пред камерата, Говеја е Мелу остана непоколеблив. Вистинските убијци, рече тој, се луѓе кои живеат како да е XIII век, без никаква свест за реалноста.
„Се обидов да комуницирам со нив на искрен и отворен начин, за сите сомнежи и проблеми што ги имаат“, изјави адмиралот.
Не секој го сакаше овој пристап.
„Ние навистина немаме традиција да го доведуваме во прашање авторитетот“, вели Лаура Саншеш, клинички психолог кој ја критикуваше употребата на вакцини поради нејзиниот воен карактер.
Напредокот беше очигледен.
„На почетокот имавме околу 40% од луѓето кои не беа сигурни што да прават“, вели адмиралот. Сега само 2,2% велат дека не ја сакаат вакцината.
Кога ја напушти својата позиција во седиштето, адмиралот рече дека ја остава земјата на добар курс. Но, адмиралот беше внимателен: не треба да се опуштате пред да заврши војната.
