Екстремно-десничарската Alternative für Deutschland (AfD) ќе се заложи за референдум во стилот на Брегзит за членство во ЕУ, доколку дојде на власт, изјави лидерката на партијата Алис Вајдел, поздравувајќи го излегувањето на Обединетото Кралство како сосема правилен потег.
„Тоа е модел за Германија, опција за да може да се донесе таква суверена одлука“, рече Вајдел во интервју за Financial Times. Вајдел ја води партијата од 2022 година и вели дека владата на AfD ќе се обиде да ја реформира ЕУ и да го отстрани нејзиниот „демократски дефицит“, вклучително и ограничување на овластувањата на Европската комисија, „неизбраната извршна власт“.
„Но, ако реформите не се можни, ако не успееме да го обновиме суверенитетот на земјите-членки на ЕУ, треба да ги оставиме луѓето да одлучуваат, исто како што направи Велика Британија. И би можеле да имаме референдум за Дегзит - излегување на Германија од ЕУ“, рече Вајдел.
Оваа идеја отвора големо табу во Германија, каде мејнстрим партиите се цврсто проевропски. Исто така, германскиот устав поставува строги ограничувања на националните плебисцити, па дури и да се одржат, анкетите покажуваат дека огромното мнозинство Германци би гласале за останување во ЕУ. Сепак, меѓу гласачите на AfD, поддршката за ЕУ е најслаба.
Вајдел зборуваше во контекст на големото зголемување на поддршката за AfD, која според анкетите изнесува 22 отсто - што е повеќе од сите три партии во несигурната коалиција на канцеларот Олаф Шолц - социјалдемократите, зелените и либералите.
Се очекува AfD да победи на регионалните избори во септември во источните покраини Саксонија, Бранденбург и Тирингија, но со оглед на тоа што сите други водечки партии одбиваат да склучат коалициски договори со AfD, нејзиниот пат до власт е неизвесен.
Германската разузнавачка агенција укажа на екстремизмот во рамките на AfD и постави неколку партиски функционери под надзор. Сепак, партијата профитираше од јавното незадоволство од канцеларот Шолц и неговото лошо управување со економијата.
Но, партијата беше на удар во последните денови поради извештаите за контроверзната средба во ноември минатата година меѓу пратениците на AfD и австрискиот екстремно десничарски радикал Мартин Селнер, на која се разговараше за планот за насилно отстранување на милиони имигранти од Германија, вклучително и граѓани со германски пасоши.
Протести против AfD се одржаа во бројни германски градови, а политичарите укажаа на опасноста што партијата ја претставува за германските демократски институции.
Вајдел не присуствувала на состанокот и брзо отпушти близок соработник кој бил присутен. Сепак, таа имаше проблем со контролирање на реакцијата. Ларс Клингбејл, лидерот на социјалдемократите, ја обвини дека го минимизирала планот за депортација и наместо тоа, ја нападнала „медиумската кампања за клеветење“ против AfD.
„Ти си волчица во овча кожа. Но, јас ти кажувам дека твојата фасада почнува да се распаѓа. Луѓето конечно го гледаат вистинското лице на AfD “, ѝ рече Клингбејл за време на дебатата во Бундестагот минатата недела. Во своето интервју, Вајдел го обвини Correctiv, истражниот весник кој прв објави за состанокот, осудувајќи ги методите на организацијата како „скандалозни“.
„Тоа беше обид да се криминализира самата идеја за легално репатријација на луѓе кои немаат дозвола да останат овде или се предмет на наредба за депортација. AfD е партија која се залага за спроведување на законите на оваа земја“, рече Вајдел.
Таа објасни дека за неа концептот „ремиграција“ значи протерување на луѓе кои „нелегално добиле државјанство со лажни информации“ или поединци „со двојно државјанство кои се осомничени за тероризам или се осудени за криминалци“. Таа ги отфрли масовните протерувања: „Тука не можете да генерализирате“.
Сепак, таа исто така рече дека 1,1 милион украински бегалци кои моментално се наоѓаат во Германија немаат долгорочна иднина во земјата, додавајќи дека е грешка да им се дозволи да добијат социјална помош: „Јасно е дека сите Украинци ќе мора да си одат дома кога војната е завршена. Во секој случај, тие ќе бидат потребни за да помогнат во обновата на нивната земја“.
AfD е основана во 2013 година од конзервативни економисти незадоволни од спасувачката помош на еврозоната за време на кризата со државниот долг. Но, постепено партијата се префрли надесно, капитализирајќи го бранот на гнев поради политиката на отворени врати на поранешната канцеларка Ангела Меркел кон бегалците. Така се создаде жестока антиимиграциска и анти-естаблишмент платформа.
Вајдел, доктора по економија, која работеше за Goldman Sachs и Allianz Global Investors пред да влезе во политиката, ја води пратеничката група на AfD од 2017 година. Таа живее во истополово партнерство со жена од Шри Ланка, што ја издвојува во партија во која доминираат мажи со традиционални семејни ставови.
Со нејзината позната бела блуза и бисери, доброто наследство и кариера во финансиите, таа ѝ дава на AfD „аура на буржоаска респектабилност што има силна привлечност за гласачите од средната класа надвор од традиционалната тврдодесничарска база“, рече Ханс Ворландер, политиколог на Техничкиот универзитет во Дрезден.
Сепак, безбедносните претставници предупредуваат дека зад оваа слика стои партија која е силно инфилтрирана од десничарски екстремисти и која сè повеќе се радикализира. Во 2019 година, германскиот суд пресуди дека еден од високите функционери на партијата, Бјорн Хоке, може да се нарече фашист, повикувајќи се на „факти што може да се проверат“.
Другите партии одговорија на заканата на AfD со создавање „заштитен ѕид“ што спречува каква било форма на коалиција или соработка со партијата. Како резултат на тоа, и покрај својата сила во анкетите, AfD нема водечка улога во ниту една од 16-те германски покраини влади.
Зборувајќи од нејзината канцеларија со поглед на Рајхстагот, со вревата од антивладините протести во далечината, самата Вајдел призна дека AfD нема да дојде на власт во Германија пред 2029 година. Но, таа инсистираше на тоа дека идната улога на AfD во владата е неизбежна, предвидувајќи дека централно-десничарските Демохристијани (CDU) ќе бидат првите што ќе се откажат од бојкотот.
„CDU нема да може да го одржи својот заштитен ѕид на долг рок“, рече таа за партијата што некогаш ја предводеше Меркел. Минатогодишните избори во германската покраина Хесен, продолжува Вајдел, покажаа „дека можеме да формираме јасно десничарско мнозинство. И CDU не може да го одбие тоа на долг рок, особено во источните региони“.
На прашањето кои ќе бидат приоритетите на AfD во владата, Вајдел рече дека „ќе воведе ефективни гранични контроли и веднаш ќе ги депортира странските криминалци“.
Таа би го реформирала даночниот систем, би ја намалила државната бирократија и би ја запрела транзицијата на Германија од фосилни горива кон обновливи извори на енергија: „Франција планира 15 нови нуклеарни централи, а ние се потпираме на турбини на ветер и соларни панели кои не можеме ниту самите да ги произведеме“.
