Додека земјите ширум светот се борат со висока инфлација, тоа не е случај во Швајцарија - во оваа земја растот на цените е многу помал.
Стапката на инфлација во Швајцарија лани беше 3,5 отсто и е највисока во последните 29 години. Сепак, ова е значително пониска стапка на инфлација отколку во САД (9,1 отсто), Велика Британија (11,1 отсто) и еврозоната (10,6 отсто). Зошто не се случи галопирачка инфлација во Швајцарија?
Ова е една од најбогатите земји во светот - има значително повисок БДП по глава на жител од САД, Јапонија или Германија. Во неа живеат некои од најбогатите луѓе во светот. Просечното богатство на полнолетен жител е 696.604 долари, но трошоците за живот се високи.
Според британскиот весник Economist, Цирих и Женева се најдоа меѓу десетте најскапи градови во светот минатата година. Ова се случи и покрај значителните зголемувања на инфлацијата во други градови, како Сингапур и Њујорк.
Како што објави CNBC, Швајцарците се помалку погодени од растот на цените, бидејќи тие трошат помалку од својот приход на потреби како храна, сместување и друго.
„Со оглед на тоа што луѓето се во просек прилично богати, трошоците за храна во вкупните трошоци на домаќинствата не се толку високи како што може да бидат во другите земји. Се разбира, нееднаквоста постои. Но, од меѓународна перспектива, мислам дека имаме функционална социјална политика“, рече професорот по економска историја на Универзитетот во Цирих, Тобијас Страуман.
Друга причина зошто стапката на инфлација во Швајцарија е ниска е силната домашна валута. Франкот континуирано зајакнува, неговата вредност е еднаква на вредноста на еврото. Од друга страна, вредноста на многу други валути беше во пад.
Причината зошто франкот е силна валута е затоа што има статус на „безбедно засолниште“. Тој е значително поддржан од големите резерви на злато, обврзници и други финансиски средства. На овој начин централната банка ја одржува стабилноста на валутата во време на криза. Од ова има корист и економијата, која во голема мера зависи од меѓународната трговија.
Секоја година, Швајцарија увезува стоки и услуги во вредност од 302 милијарди долари (559 милијарди КМ), најмногу од Европската Унија. Со силна домашна валута добива ефективен попуст на увозот.
Од друга страна, секоја година извезува стоки и услуги во вредност од 305 милијарди долари (564 милијарди КМ), главно стоки со висока вредност, како што се фармацевтските производи, кои се помалку подложни на флуктуации на цените.
Оваа земја е помалку изложена на надворешни фактори кои придонеле за растот на цените, како што е руската агресија против Украина. За разлика од некои други европски земји, таа помалку се потпира на увезена нафта и гас. Всушност, електричната енергија игра важна улога.
Повеќето енергетски компании се во јавна сопственост, што значи дека се помалку изложени на екстремна нестабилност (промени на цените). Покрај тоа, овие компании подлежат на строга регулација на цените.
Цените на енергијата во Швајцарија лани пораснале за 16,2 отсто, што е значително пониско отколку во Германија (25 отсто), Холандија (30 отсто), Велика Британија (52,3 отсто) и Италија (64,7 отсто). Државниот енергетски регулатор очекува дека годинава растот ќе изнесува дополнителни 27 отсто, што значи дека сметката за струја во просек ќе изнесува 1.215 франци.
Жан-Клод Хубер, менаџер на хотелот Piz Buin Klosters, лоциран на истокот на земјата, посочи дека стандардизацијата на долгорочните договори со енергетските компании придонесе поскапувањето на електричната енергија за бизниси како него да не биде толку висока. Со ова овој хотел со четири ѕвезди префрли на клиентите од пет до десет проценти од поскапувањето, притоа не загрозувајќи ја побарувачката.
Швајцарија има строга контрола на цените на стоките и услугите, што ја прави помалку подложна на флуктуации предизвикани од инфлацијата. Од основните потреби што се земаат предвид при проценката на инфлацијата, вклучително и храната, киријата и транспортот, една третина или 30 проценти се предмет на регулација, што е повеќе отколку во една земја.
Растот на цените на храната во декември минатата година изнесуваше 4,0 отсто, додека во САД изнесуваше 11,9 отсто, во Велика Британија 16,9 отсто и во Германија 19,8 отсто.
Високите царини за одредени увозни земјоделски производи значат дека домашните земјоделски производи, како што се млекото и сирењето, имаат повластени цени и се помалку под влијание на светскиот пазар на храна. Според Хубер, хотелот се обидува да купи повеќе швајцарски производи и тие сакаат локалната економија да работи.
Не значи дека инфлацијата целосно ги заобиколи Швајцарците. Но, централната банка очекува инфлацијата следната година да се намали на 1,8 отсто, што е пониско од целта на банката од два отсто.
Уникатната економска средина на Швајцарија се создава со децении. Професорот Страуман смета дека национализацијата на енергетскиот сектор е важна лекција за другите земји, пред сè европските земји кои го приватизираат енергетскиот сектор. Им порача дека сега за ова плаќаат висока цена. Како што рече, приватизацијата била многу добра идеја на среден и краток рок, пренесува CNBC.
