Хормоните се природни супстанции произведени од телото кои се одговорни за важни процеси. Половите хормони играат важна улога во телото и се одговорни за сексуалниот развој и репродукција.
Двата главни женски хормони се естрогенот и прогестеронот, додека главниот машки полов хормон е тестостеронот, кој исто така се произведува кај жените. Сепак, нивото на половите хормони се менува во текот на животот, а самите хормони можат да бидат во нерамнотежа, што лесно се препознава по многу симптоми.
Главните жлезди кои произведуваат полови хормони се надбубрежните жлезди и половите жлезди, кои ги вклучуваат јајниците кај жените и тестисите кај мажите. Половите хормони кај жените и мажите играат важна улога во пубертетот и сексуалниот развој, репродукцијата, сексуалната желба, го регулираат растот на мускулите и коските, го регулираат нивото на холестерол и растот на косата.
Женските полови хормони имаат различни функции во телото, а нивната улога е различна во пубертетот, за време на бременоста или за време на доењето. Тие се менуваат и за време на менопаузата.
На пример, зголеменото ниво на женски полови хормони влијае на растот на градите, зголемениот раст на косата, зголемувањето на телесните масти, особено во колковите и на почетокот на менструацијата. Сите три хормони кај жените играат важна улога во сексуалната желба, односно либидото. Естрогенот има репродуктивна улога и најмногу се произведува во јајниците. Прогестеронот помага да се стабилизира менструалниот циклус и го подготвува телото за бременост. Тестостеронот влијае на плодноста, сексуалната желба, менструацијата и производството на црвени крвни зрнца.
Кај мажите главна улога има половиот хормон тестостерон кој е важен за сите физички промени кои се случуваат за време на пубертетот. Помага и во развојот на коските и влијае на расположението и сексуалната желба. Тестостеронот се произведува во тестисите. Неговото ниво е највисоко при будење, а најниско 12 часа подоцна.
Хормоните се менуваат во различни фази од животот. Нивното ниво ќе биде различно за време на пубертетот, бременоста, доењето, перименопауза и менопауза, како и додека се земаат апчиња за контрацепција.
Дополнително, кај жените може да се јави хормонална нерамнотежа поради синдром на полицистични јајници, вишок машки хормони и хиртизам (прекумерна влакнест кај жените). Нерамнотежата на хормоните е предизвикана и од одредени лекови, хемотерапија, тумори, нарушувања во исхраната или стрес. Хормоналната нерамнотежа се јавува кога има премногу или премалку хормон во крвотокот.
Симптомите понекогаш е тешко да се поврзат со самите хормони бидејќи тие се многу разновидни и може да укажат на повеќе проблеми.
Еве неколку симптоми:
· Болна и тешка менструација
· Остеопороза
· Сувост на вагината
· Чувствителност на градите
· Дијареа или запек
· Акни пред или за време на менструацијата
· Крварење помеѓу менструации
· Зголемена влакнатост на лицето, вратот, грбот или градите
· Зголемување на телесната тежина
· Губење на косата
Исто како кај жените, хормоналната нерамнотежа се јавува кај мажите во одредени периоди од животот. На пример, во пубертетот, како и во стареењето. Кај мажите, хормонско нарушување може да доведе до рак на простата и намалено ниво на тестостерон.
Симптомите на хормонска нерамнотежа кај мажите се:
· Намалена сексуална желба
· Еректилна дисфункција
· Намалена мускулна маса
· Остеопороза
· Губење на косата
· Чувствителност на градите
Ако забележите некој од симптомите на хормонска нерамнотежа, разговарајте со вашиот лекар или гинеколог. Понатамошното испитување на примерокот од крв може да ја покаже состојбата на половите хормони во телото и затоа да преземе соодветни мерки.
Кај жените, хормоналната нерамнотежа најчесто се лекува со земање апчиња за контрацепција, а постојат и неколку други начини за враќање на хормоните во нормала.
Пред сè, важна е врамнотежена исхрана, намален внес на шеќер и рафинирани јаглехидрати, потоа одржување на тежината и редовно вежбање, намалување на стресот, како и консумирање храна која не е прскана со пестициди.
Нивото на хормоните кај жените и мажите се менува во различни фази од животот. Половите хормони можат значително да влијаат и на квалитетот на животот и во тој случај е важно да се побара помош од лекар за да се добие соодветна терапија.
