Нашите предци од почетокот на нивните животи се прилагодувале на околината, се пареле и умирале, пренесувајќи им на своите потомци мали генетски мутации кои по стотици илјади години го се изроди човекот каков што го знаеме денес.
Но, според новото истражување, еволуцијата повеќе не е строго поврзана со гените. Наместо тоа, се чини дека нашата култура и општество ја движат еволуцијата побрзо отколку генетските мутации.
Според овој концепт, еволуцијата повеќе не бара генетски мутации за да се пренесат поволните особини. За предност во опстанокот, доволно е наученото однесување што се пренесува преку културата.
Оваа таканаречена културна еволуција може да ја обликува судбината на човештвото помоќно отколку природната селекција, тврдат научниците.
„Кога вирусот напаѓа вид, тој обично станува отпорен на него преку генетска еволуција“, изјави биологот Зак Вуд од Универзитетот во Мејн за Live Science.
Таквата еволуција има бавен ефект бидејќи послабите умираат, а само оние кои преживуваат успеваат да ги пренесат своите гени. Но, денес генерално нема потреба генетски да се прилагодуваме на ваквите закани. Наместо тоа, ние се бориме со нив развивајќи лекови и вакцини, односно кумулативни производи на нашето општество. Таквиот производ не е резултат на знаењето и карактеристиките на една личност, туку почива на работата на многу луѓе кои создаваат со помош на акумулирани „мутации“ на културното знаење.
„Со развивање на вакцините, човечката култура го подобрува својот колективен имунолошки систем“, рече социологот и екологист Тим Воринг од Универзитетот во Мејн.
Понекогаш културната еволуција може да доведе до генетска еволуција.
„Класичен пример е толеранција на лактоза. Пиењето кравјо млеко започна како културна одлика што потоа ја активираше генетската еволуција на група луѓе“, вели Воринг.
Во овој случај, културните промени им претходат на генетските, а не обратно.
Концептот на културна еволуција потекнува од самиот татко на еволуцијата - Чарлс Дарвин. Имено, тој сфатил дека однесувањето може да се развие и да се пренесе на потомството исто како и физичките одлики, но научниците од неговото време веруваа дека промените во однесувањето можат да бидат само наследени.
Воринг и Вуд тврдат во новата студија дека во одреден момент од историјата на човештвото, културата почнала да ги презема уздите на еволуцијата и дека сега социјалните промени ни овозможуваат да се развиваме на начин што не може да се постигне само преку генетски мутации.
Културата, велат научниците, се занимава со групи луѓе кои зборуваат едни со други, учат и се имитираат едни со други. Овие групни однесувања и овозможуваат на населението побрзо да ги пренесува адаптациите што ги научиле преку културата отколку гените да пренесат слични одлики погодни за преживување.
Поединец денес може да научи вештини и информации од скоро неограничен број на луѓе за кратко време и, пак, да ги шири тие информации на други луѓе. Големи групи на лица ги решаваат проблемите побрзо од помалите, а меѓугрупната конкуренција ги охрабрува прилагодувањата што можат да им помогнат на овие групи да преживеат.
Спротивно на тоа, едно лице наследува генетски информации од само двајца родители и има релативно малку случајни мутации во нивните јајце-клетки или сперматозоиди. Ова е многу побавно темпо на промена, велат експертите, додавајќи дека појавата на човечката култура може да биде клучна еволутивна пресвртница.
Имено, досега низ историјата, клучните транзициски состојби имаа огромни ефекти врз темпото и насоката на еволуцијата. На пример, еволуцијата на клетките со ДНК е една ваква важна транзициска состојба проследена со состојба во која се случил развој на органи и сложени внатрешни структури. Спојувањето на клетките во растенија и животни беше исто така уште една голема преодна промена, како и еволуцијата на полот, преминот на животот од море на копно и така натаму.
Секој од овие настани го смени начинот на кој функционира еволуцијата, и сега човештвото би можело да биде во средина на друга еволутивна трансформација. Ние би продолжиле да се развиваме генетски, но тоа повеќе не мора да влијае на нашиот опстанок.
„Ние веруваме дека луѓето, на долг рок, еволуирале од индивидуални генетски организми во културни групи кои дејствуваат како суперорганизми, слични на колониите на мравки и улиштата на пчелите“, вели Воринг.
Истражувањето Long-term gene–culture coevolution and the human evolutionary transition е објавено во зборникот Proceedings of the Royal Society B.
