Според ново истражување, некои мириси (како мирис на зрело овошје или ферментирана храна) можат да влијаат на експресијата на гените во клетките далеку од нашиот нос.
Доколку понатамошните истражувања ги потврдат овие наоди, постои можност во иднина ракот или невродегенеративните болести да се лекуваат и со мирис на испарливи соединенија.
Гените ги кодираат протеините, а протеините ја диктираат функцијата на клетката. Илјадниците гени изразени во одредена клетка одредуваат што таа може да направи.
„Бевме изненадени што мирисот може директно да ја промени генската експресија, дури и во ткивата што немаат рецептори за мирис“, рече молекуларниот биолог Анандасанкар Реј од Универзитетот во Калифорнија (УК).
Научниците ги изложија овошните мушички (drosophila melanogaster) и глувците на различни дози на пареа од диацетил пет дена; соединението кое го ослободува квасецот во плодот што ферментира. Диацетил е исто така нуспроизвод на варењето, а порано се додаваше во пуканки за да им даде арома слична на путер. Понекогаш можеме да го најдеме и во електронските цигари.
Експертите открија дека во човечките клетки одгледувани во лабораторија, диацетил може да дејствува како инхибитор на хистон деацетилаза (HDAC). Диацетил предизвика големи промени во генската експресија кај мувите и глувците. Промени се случија и во клетките на мозокот и белите дробови на животните.
HDAC се ензими кои помагаат на ДНК да се обвиткува поцврсто околу хистоните (протеини, односно основните протеини кои се наоѓаат во клеточното јадро), при што гените потоа можат полесно да се изразат. HDAC инхибиторите веќе се користат во третманот на рак на крвта.
Во последователните експерименти, научниците открија дека пареите на диацетил го запираат растот на клетките на човечкиот невробластом одгледувани во чинија. Изложеноста, исто така, ја забави прогресијата на невродегенерацијата на Хантингтоновата болест кај модел на мува.
„Важноста на нашето откритие е дека некои испарливи соединенија емитирани од микробите или кои доаѓаат од храна може да ги променат епигенетските состојби во невроните и другите еукариотски клетки“, рече Реј, според Science Alert.
Научниците предупредуваат дека истражувањето има свои ограничувања и не дава детална анализа на основните механизми кои би можеле да објаснат како мирисите предизвикуваат епигенетски промени во клетките. Засега не е познато дали постојаното изложување на мирисите со кои често се среќаваме може да има долгорочни последици по нашето здравје.
Истражувањето Plasticity of gene expression in the nervous system by exposure to environmental odorants that inhibit HDACs беше објавено во списанието eLife.
