Пост-ковид синдромот се дефинира како задржување на симптомите дури и по 12 недели од почетната инфекција со коронавирус, што не може да се објасни со која било друга болест или тешкотии.
Пост-ковид синдромот по инфекцијата со SARS-CoV-2 не е невообичаен, а здравствената заедница сè уште работи на дефинирање конкретни информации и објаснување на симптомите.
Податоците покажуваат дека само 12 проценти од пациентите со коронавирус не искусуваат симптоми после прележување COVID-19.
Симптомите на пост-ковид синдромот може да траат со недели или месеци и може да бидат физички и ментални. Најчести од нив се респираторни проблеми, хроничен замор, дигестивни проблеми и кардиоваскуларни проблеми.
Пост-ковид синдромот првенствено се дефинира врз основа на времетраењето. По закрепнувањето од болеста COVID-19, симптоми сè уште може да се појават по негативен тест. Ако симптомите перзистираат четири до 12 недели по почетната инфекција, тоа се смета за продолжен симптоматски коронавирус. Пост-ковид синдромот се јавува кога симптомите перзистираат по 12 недели и не можат да се објаснат со друга болест или состојба.
Акутниот COVID-19 има различни симптоми кои може да бидат потешки или помалку тешки кај пациентите. Најчесто тоа се кашлица, висока температура, проблеми со синусите, замор, болки во коските и мускулите, отежнато дишење и губење на вкусот и мирисот, а со тоа и апетитот. SARS-CoV-2 има способност да навлезе во мозочното ткиво каде што може да предизвика директно воспаление на мирисниот нерв што доведува до губење на мирис и често вкус. Затоа, овој симптом може да трае со месеци дури и кога лицето повеќе не е заразно.
Иако болеста е исклучително распространета, повеќето пациенти може да се лекуваат на домашно лекување без хоспитализација. Сепак, пост-ковид синдромот може да се појави и по лесна, и по тешка акутна болест. Се јавува и кај пациенти кои биле излекувани дома и кај оние кои биле подложени на болничко лекување.
Но, како да знаете дали се работи за пост-ковид синдром или долго закрепнување? Доколку симптомите кои го отежнуваат секојдневниот живот се појават 12 недели по првичната инфекција, тоа е пост-ковид синдром и би било препорачливо да се посети лекар.
Симптоми на пост-ковид синдром
COVID-19 може да има физички и ментални симптоми кои може да продолжат по закрепнувањето. Најчестата тешкотија ја создаваат физичките симптоми кои јасно укажуваат дека личноста сè уште не е во полна сила како што била пред инфекцијата.
Симптомите на пост-ковид синдромот најчесто вклучуваат:
- хроничен замор и покрај спиењето и одморот
- краток здив и брзо заморување при нормални активности
- болка во градите и кашлица
- долгорочно губење на мирис, вкус и апетит
- дигестивни проблеми како дијареа
- главоболка
- губење на косата
- зголемено потење
- болки во мускулите и зглобовите
- анксиозност, нервоза, проблеми со меморијата и концентрацијата
Овие симптоми се јавуваат во различен степен, но сите досега се препознаени. Ова се симптоми кои сами по себе не се опасни по живот, но доколку почувствувате зголемена болка во градите и отежнато дишење кое не престанува, задолжително јавете се кај вашиот лекар. Покрај физичките симптоми, може да се појават и ментални како анксиозност, заборавеност и тешкотии со концентрирање. Причината за ова е фактот што вирусот SARS-CoV-2 го напаѓа централниот нервен систем и на тој начин влијае на нивоата на допамин и серотонин кои се одговорни за добро или лошо чувство. Намалените нивоа на допамин и серотонин може да влијаат на чувството на зголемен замор.
Подолу ќе ги објасниме трите најчести симптоми на пост-ковид синдром и како да ги следите и решите.
Хроничниот замор како пост-ковид симптом
Чувството на замор откако ќе го прележеме коронавирусот е многу повеќе од уморот што можеме да го почувствуваме ако не сме спиеле доволно или ако нашето тело е исцрпено поради некоја друга причина. Заморот по коронавирусот е интензивен и не се решава по квалитетен сон или одмор. Податоците покажуваат дека околу 30 проценти од пациентите го доживуваат овој симптом после ковид околу 16 недели по почетната инфекција.
Најчесто се манифестира со брз замор по лесни активности и чувство на замор веднаш по будењето. Нивото на замор може да варира од ден на ден, но обично се чувствува дури и по кратка прошетка или одење по скалите. Со замор, може да се јави зголемена болка во мускулите и зглобовите, која се интензивира со тренинг и движење.
Зголемен замор се јавува и поради ефектот на вирусот на централниот нервен систем или рамнотежата на хормоните. Допаминот и серотонинот се хормони одговорни за добро чувство, а кога рамнотежата е нарушена, се случуваат промени. Покрај чувството на нервоза и тага, физичка последица може да биде и замор, кој често е придружен симптом на вознемиреност и грижа.
Заморот после короната може да се намали и можете да се обидете да си помогнете со неколку трикови за почеток. Не занемарувајте го квалитетниот сон и придавајте му посебно значење. Направете го тоа со тоа што нема да легнете покрај екран, веднаш по оброк или потешки пијалаци. Дајте му на вашето тело доволно простор за одмор. Обидете се да правите повеќе медитации, вежби за релаксација и вежби за дишење. Сето ова ќе помогне да се намали анксиозноста и чувството на неволност. Намалете го обемот на задачите во текот на денот и правете ги потребните паузи, не претерувајте со активности, но не избегнувајте ги целосно. Обидете се постепено да го навикнете телото на активностите, особено ако претходно сте вежбале. Јадете доволно овошје и зеленчук, а доколку е потребно внесувајте витамини преку додатоци во исхраната. Не заборавајте да внесувате доволно вода во текот на денот. Ако после сите овие трикови сè уште чувствувате интензивен замор, консултирајте се со лекар.
Болка во градите по коронавирус
Еден од забележаните пост-ковид симптоми е неспецифична болка во градите. Болката во градите може да се појави од повеќе причини и неопходно е да се разликува што е тоа. Болката во градите кај пост-ковид синдромот може да укаже на оштетување на срцевиот мускул, аритмија и миокардитис. Болката во градите може да се појави во неспецифични делови на градниот кош и може да влијае на помала или поголема површина. Најчесто се јавува во пределот под левата брадавица и може да биде остра или досадна и да трае неколку секунди. Причината за овие симптоми обично е непозната.
Болката во градите пост-ковид може да биде мускулно-скелетна која е ограничена на помала површина. Може да влијае и на целиот мускул. Во овој случај, целата област е болна на допир и движењето ја засилува болката. Коронавирусот може да ги оштети еритроцитите, што кај тешки пациенти придонесува за лоша рамнотежа на црвените крвни зрнца. Ова доведува до оштетување на ендотелните клетки на крвните садови што може да доведе до зголемена шанса за формирање на згрутчување на крвта. Доколку почувствувате зголемена болка во градите која не се јавува со респираторни проблеми, консултирајте се со вашиот лекар за кардиоваскуларен преглед.
Кашлица
Доколку пациентот има полесна форма на COVID-19, но белите дробови се зафатени и сè уште има кашлица, неопходно е да се посети пулмолог за дополнителни тестови. Особено ако болките во градите со кашлица се појавуваат со недели по првата инфекција. Кашлицата обично е придружена со отежнато дишење, замор и тешкотии во извршувањето на секојдневните активности.
Кај луѓето кои имале оштетување на респираторниот систем поради инфекција, закрепнувањето се случува само околу 50-тиот ден од почетокот на болеста. Ако симптомите на кашлица се појавуваат со отежнато дишење, а немало оштетување на белите дробови, тоа не мора да значи дека имало промени во респираторните органи. Во случај на пост-ковид синдром, кашлицата обично е помалку интензивна и се јавува со отежнато дишење. Кога овие симптоми ќе продолжат, неопходно е да се консултирате со лекар за да се постави дијагноза и да се утврди дали се работи за сериозна компликација. Сетот на анализи е широк и зависи од индивидуалната ситуација. Важно е да се препознае инфекцијата навреме и да се лекува што е можно поскоро.
Кај некои пациенти, може да се забележат промени во снимките на белите дробови кои остануваат трајно во форма на лузни.
Лекување на пост-ковид синдром
Бидејќи пост-ковид синдромот може да има последици со различен интензитет кај луѓето, тој ќе се лекува според симптомите. Не постои специфичен лек за пост-ковид синдром, но терапијата се дава во зависност од симптомите. Односно, симптомите се третираат и се решаваат дел по дел.
Некои симптоми исчезнуваат сами со текот на времето и со промена на секојдневните навики, повеќе вежбање на свеж воздух, квалитетен сон, вежби за дишење и подобрување на исхраната и суплементите. Ако симптомите продолжат дури и 15 недели по првичната инфекција, консултирајте се со вашиот лекар.
