Откако Русија ја нападна Украина, Финска и Шведска одлучија да се приклучат на воениот сојуз со кој соработуваат подолго време. Никој не очекуваше дека нивниот пристап во НАТО ќе биде проблем сè додека турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоган не објави вето.
Турскиот лидер зборуваше во петокот, на 13 мај, пред очекуваната потврда од овие нордиски земји дека ќе поднесат барање за приклучување кон западната воена алијанса.
Откако една земја ќе одлучи да аплицира за членство во НАТО, 30-те членки на алијансата мора едногласно да се согласат на официјалната покана, по што следуваат преговори за членство.
Приклучувањето на двете земји во Алијансата може да биде комплицирано, ако се суди според најавите на турскиот претседател. Тој рече дека Турција нема позитивно мислење и ги обвини двете земји дека кријат терористички организации.
„Скандинавските земји се како пансиони за терористички организации“, рече тој.
Ставот на Ердоган не е ни неочекуван, имајќи предвид дека тој долго време ги обвинува нордиските земји, особено Шведска, која има силна турска имигрантска заедница, дека ги крие екстремистичките курдиски групи, како и поддржувачите на Фетула Ѓулен, проповедник со седиште во САД, кој е баран во Турција поради до неуспешниот пуч во 2016 година.
Тероризмот веројатно не е единствената причина за противењето на Ердоган за влезот на двете земји во НАТО, туку улога игра и неутралната позиција на Турција за руската инвазија на Украина.
Турција има добри односи и со Киев и со Москва и секогаш играла посредничка улога во завршувањето на нивниот конфликт. Анкара ја снабдува Украина со борбени беспилотни летала, но не воведува санкции кон Русија и не ги прекинува економските односи со нив.
Шефовите на шведската и финската дипломатија веднаш ги коментираа новите случувања, велејќи дека се надеваат дека ќе се сретнат со нивниот турски колега во Берлин на неформалниот состанок на министрите за надворешни работи на НАТО во сабота.
„Тогаш ќе имаме можност да разговараме за потенцијалната шведска апликација за НАТО“, рече шведската министерка за надворешни работи Ана Линде за AFP, исто така, истакнувајќи дека „турската Влада не доставила ваква порака директно“.
Говорејќи на прес-конференција во Хелсинки, Финецот Пека Хаависто, исто така, рече дека се надева дека ќе се сретне со турскиот министер за надворешни работи Мевлут Чавушолу во текот на викендот за „да ја продолжиме нашата дебата“.
Реакцијата на Турција не е прво несогласување против можноста Финска и Шведска да влезат во НАТО. Истото претходно го најави и хрватскиот претседател Зоран Милановиќ, условувајќи го нивниот влез со постигнување договор за Изборниот закон на Босна и Херцеговина.
Но, неговата најава не беше сфатена сериозно во меѓународната заедница, со оглед на тоа што тој нема моќ да го запре влезот на држави во Алијансата. Таквата реторика ги наруши односите на Хрватска со двајца аспиранти за НАТО.
