Како кулминација на сексуалното искуство, оргазмот претставува широк опсег на чувства и сензации со многу фини и нијансирани разлики.
Германскиот психијатар и психотерапевт Вилијам Рајх беше меѓу првите кои се занимаваа со сексуалноста и обидот да се дефинира оргазмот, а неговата главна теорија беше дека репресивното воспитување кај луѓето создава нешто како оклоп што го спречува слободниот проток на енергија во телото.
Тој го дефинира оргазмот како „способност да се испушти протокот на животната енергија без никакви сопирачки, способност целосно да се испушти сета сексуална стимулација преку неволни пријатни конвулзии на телото“.
Различни карактерни структури на луѓето различно реагираат на оргазмот. Некои не можат да го поднесат, некои реагираат импулсивно и агресивно, некои со тага или страв, некои со радост. Во описите на оргазмот можат да се забележат драстични разлики, па психотерапевтката Љиљана Клисиќ во книгата „Физичка психотерапија – до оргазам и понатаму“ ја предлага следната класификација:
Примитивен оргазам
Ја карактеризира раната фаза на човековиот развој и нивото на свест блиску до животното. Овој вид на оргазам најмалку се карактеризира со свесно уживање, бидејќи се работи за едноставна ејакулација и не мора да има чувство на љубов кон партнерот.
Маж со ваков оргазам не може да ја усреќи жената. Примитивниот оргазам се карактеризира со неселективно уживање кај секој партнер, страст насочена само кон задоволување на сексуалниот инстинкт и внимание насочено само кон половите органи. Човекот е во контакт со инстинктите и природните сили, а опсегот на свеста е стеснет. Оргазмот трае 3-4 секунди.
Незрел оргазам
Во незрелиот оргазам доминира егоцентричноста и занемарувањето на човечноста на партнерот. Партнерот се доживува како објект кој треба само да ги задоволи нашите потреби. Задоволството е или ограничено или целосно блокирано. Тој е поделен на нарцисоиден оргазам, перверзии и блокиран оргазам. Нарцисоидниот оргазам е проследен со чувство на семоќ и верување „Јас сум центарот на светот“.
Незрелиот оргазам трае од 6 до 10 секунди. Контракциите се побрзи, со контракции и плитки. Задоволството се чувствува само во гениталната зона, а не и во целото тело. Меѓу партнерите нема целосен контакт, блискост и прифаќање. Некои општи карактеристики на мажите со овој оргазам: докажување на мажественоста преку „истрошување на жената“, го мачи чувството на инфериорност и е убеден дека сите жени копнеат по „голем пенис“, ги презираат жените и само сакаат да ги понижат со секс. Кај жените: срамежливост и воздржаност, блокирање на протокот на енергија и уживање, сексот се предава рационално (сексот ѝ е повеќе во главата отколку меѓу нозете) сексот е или само оргазам или форма на размена, награда за внимание, барање потврда за привлечност, поткуп).
Зрел оргазам
При зрел оргазам, има многу повеќе задоволство, кое потоа носи чувство на исполнетост, љубов, прифаќање и исполнетост. Покрај физичката привлечност меѓу партнерите, постои и некаква љубов и прифаќање. Во целото тело се воспоставува протокот на енергија и со партнерот се разменува нежност и љубов.
Покрај отворањето кон друга личност, оргазмичното празнење овозможува и намалување на насобраниот стрес, ширење на задоволството низ телото и постигнување состојба на длабока релаксација. Трае од 4 до 10 секунди. Зрелиот оргазам се дефинира како способност да се испушти животната енергија без никакви сопирачки, способност целосно да се испушти сета сексуална стимулација преку неволни пријатни конвулзии на телото, со чувство на поголема отвореност и љубов кон партнерот.
Продолжен оргазам
Продолжениот оргазам може да биде преодна форма помеѓу зрелиот оргазам и развиените форми. Потребни се повеќе минути. Со овој оргазам се менуваат видовите на контракции и кај жените и кај мажите. Одејќи кон екстаза, контракциите стануваат подолги, побавни и почести.
Човек со таков оргазам има уште подобар контакт со сопствените чувства, сѐ помалку има несвесни процеси во телото и психата. Ова исто така води до подобар, уште подлабок контакт. Партнерите ќе можат уште повеќе да се сакаат и прифаќаат, без оглед на тоа што се целосно свесни за недостатоците на партнерот. Блокадите во телото исчезнуваат и протокот на енергија е посилен и поцелосен.
Екстатичен оргазам
Се вели дека овој вид на задоволство нѐ чека во понатамошната (за некои поблиска) еволуција, бидејќи е поврзан со развојот на свеста. Екстатичниот оргазам трае неколку минути или часови и го претставува најинтензивното, најубавото и најпрекрасното позитивно психолошко и духовно искуство што може да го доживее еден човек. Гениталната зона го дава само почетниот импулс, а партнерите чувствуваат силна љубов и посветеност еден кон друг, но и проникнување со целата реалност околу нив. На ова ниво, човекот не само што ужива во партнерот, туку ја согледува божествената страна на партнерот и остварувањето на божественото во себе.
