Што прави ЕУ во однос на транзицијата кон овој модел и какви мерки треба да донесеме. Разгледуваме што е циркуларна економија, како ни користи нам, на животната средина и на економијата.
Европската Унија произведува повеќе од 2,5 милијарди тони отпад секоја година, се наведува на официјалната веб-страница на Европскиот парламент. Ова е причината зошто законите за управување со отпад моментално се ажурираат за да промовираат премин кон поодржлив модел познат како кружна или циркуларна економија.
Циркуларната економија е модел на производство и потрошувачка на производи, кој вклучува споделување, лизинг, повторна употреба, поправка, обновување и рециклирање на постоечките материјали и производи што е можно подолго. На овој начин се продолжува животниот циклус на производот.
Во пракса, тоа значи намалување на отпадот на минимум. Кога производот повеќе не е употреблив, материјалите од кои е направен се користат во рамките на економичноста секогаш кога е можно. Материјалите може да се користат повторно и повторно, со што се создава дополнителна вредност.
Циркуларната економија значи отстапување од традиционалниот, линеарен економски модел, кој се заснова на принципот земи-направи-потроши-фрли. Овој модел се потпира на големи количини на евтини, лесно достапни материјали и енергија.
Исто така, дел од овој модел е планирана застареност, односно отстапување од практиката да се дизајнира производ така што тој да има ограничен животен век за да мора потрошувачите повторно да го купат.
Светската популација расте, а со тоа и побарувачката за суровини. Сепак, понудата на клучните суровини е ограничена.
Ограничениот пристап до залихи исто така значи дека некои земји од Европската Унија се зависни од други земји за суровини.
Покрај тоа, екстракцијата и употребата на суровини има големо влијание врз животната средина. Ја зголемува потрошувачката на енергија и емисиите на јаглероден диоксид. Транзицијата кон циркуларна економија значи попаметна употреба на суровините, што може да ги намали емисиите на CO₂.
Мерките како што се спречување на отпадот, еко-дизајнот и повторната употреба може да им заштедат пари на компаниите, а истовремено да ги намалат вкупните годишни емисии на стакленички гасови. Во моментов, производството на материјалите што ги користиме секојдневно претставува 45% од емисиите на јаглероден диоксид.
Придвижувањето кон поциркуларна економија може да донесе придобивки како што се намалување на притисокот врз животната средина, подобрување на безбедноста на снабдувањето со суровини, зголемување на конкурентноста, стимулирање на иновациите, стимулирање на економскиот раст и создавање работни места.
Потрошувачите ќе добијат и потрајни и иновативни производи кои ќе го зголемат квалитетот на животот и ќе заштедат пари на долг рок.
Циркуларната економија подразбира планирана застареност, односно отстапување од практиката да се дизајнира производ така што тој да има ограничен животен век за да мора потрошувачите повторно да го купат.
Во март 2020 година Европската комисија претстави акционен план за циркуларна економија, кој има за цел да промовира поодржлив дизајн на производи, да го намали отпадот и да ги поттикне потрошувачите, на пример преку создавање право на поправка. Фокусот е на секторите кои интензивно трошат ресурси, како што се електрониката и информациско-комуникациските технологии, пластиката, текстилот и градежништвото.
Во февруари 2021 година Парламентот усвои резолуција за нов акционен план за циркуларна економија со која се повикуваат на дополнителни мерки за да се постигне јаглеродно неутрална, еколошки одржлива и целосно циркуларна економија до 2050 година, вклучително и построги правила за рециклирање и обврзувачки цели за употреба на материјали и потрошувачка до 2030 година.
Во март 2022 година Комисијата го објави првиот пакет мерки за забрзување на транзицијата кон циркуларна економија, како дел од акцискиот план за циркуларна економија. Предлозите вклучуваат зајакнување на одржливи производи, зајакнување на потрошувачите за зелена транзиција, ревидирање на регулативите за градежни производи и создавање стратегија за одржлив текстил.
Во ноември 2022 година Комисијата предложи нови правила за пакување низ Европската Унија. Целта е да се намали отпадот од пакување и да се подобри неговиот дизајн, на пример со јасно означување кое промовира повторна употреба и рециклирање; и повикува на префрлување на биоразградлива пластика која може да се компостира.
