Два големи собири на спротивставените унгарски политички сили се одржаа во Будимпешта во вторникот (15 март). Тоа беше демонстрација на сила пред изборите на 3 април на кои Виктор Орбан сака да освои четврти мандат.
На предизборните собири, организирани од приврзаниците на владејачката партија Фидес на Орбан и коалицијата од шест опозициски партии за соборување на автократскиот лидер, доминираше загриженоста за војната на Русија против соседна Украина - но и за иднината на Унгарија во променливата геополитичка средина.
Стотици илјади приврзаници на Орбан се собраа на западниот брег на Дунав во вторникот пред да дојдат преку парламентот преку градскиот мост Маргит Хид, каде Орбан долго зборуваше за потребата Унгарија да се држи подалеку од војната во Украина.
„Во наш интерес е да не бидеме жртвувани како пион во туѓа војна. Не можеме да добиеме ништо во оваа војна, но можеме да изгубиме сè. Ниту еден Унгарец не смее да се најде меѓу украинската наковална и рускиот чекан“, рече Орбан, кој ја води Унгарија од 2010 година.
Изборната кампања на Орбан, која претходно беше фокусирана на прашања кои предизвикуваат општествени поделби, како што се неговото противење на миграцијата и непријателството кон ЛГБТИ заедницата, беше прекината со руската инвазија на Украина. Оттогаш, Орбан внимателно се обидува да ги балансира тензичните односи со сојузниците во Европската унија и НАТО, од една страна, и блиските врски на претседателот Владимир Путин со Русија.
Иако многумина го сметаат за најблизок сојузник на Путин во ЕУ, Орбан во последните недели се согласи да ги поддржи санкциите наметнати на Русија од 27 земји и го осуди насилниот напад на Москва врз Украина, иако тој никогаш не го спомна Путин во тој контекст.
Меѓутоа, додека руските сили ги напаѓаат украинските градови, Унгарија во меѓувреме прифати повеќе од 250.000 украински бегалци. Орбан, во меѓувреме, инсистира дека неговата земја се држи настрана од војната. Тој одби да испорача воена помош за Украина и не сакаше да дозволи испорака на смртоносно оружје за Украина преку Унгарија.
Орбан се обиде да се прикаже себеси и неговата влада како гаранти на безбедноста на Унгарија и јавно тврдеше дека опозициските партии ќе испратат оружје и воени трупи во Украина.
„Левицата сака да испрати унгарско оружје и војници на првите линии. Нема да дозволиме левицата да ја вовлече Унгарија во оваа војна“, им рече Орбан на своите поддржувачи.
Ержебет Лабади, 79-годишна пензионерка од Будимпешта, го поддржува Орбан и рече дека верува оти премиерот и неговата влада работат на враќање на мирот во Украина и дека е убедена дека блиските односи на Орбан со Москва и донеле економска корист на Унгарија.
„Ако Орбан некогаш бил во добри односи со Путин, тоа го направил само за доброто на Унгарија, со цел да добие суровини“, рече таа.
Ова не е ставот на Обединети за Унгарија, тоа е коалиција од шест опозициски партии кои ги здружија силите за да се спротивстават на владејачката партија Фидес. Тие ја окарактеризираа априлската одлука како историски избор меѓу западната демократија и источната автократија симболизирана од Путиновата Русија. Противниците бараат од владата на Орбан да преземе одговорност за нејзините блиски врски со Русија.
На посебен митинг на кој присуствуваа илјадници луѓе, исто така на Дунав, лидерот на опозициската коалиција, независниот конзервативец Петер Марки-Зај, рече дека изборите „никогаш не биле толку лесни како оваа година. Наместо Исток, ние ја бираме Европа“.
„Поради себичноста на нашиот лидер и копнежот за моќ (...) го избравме заостанатиот Исток наместо Западот во развој. Доброволно се вративме на погрешната страна на историјата, но за дваесет дена има избори во Унгарија“, рече Марки-Зај.
Помалку од три недели пред изборите, опозициските партии, кои според анкетите заостануваат далеку зад Фидес, го критикуваа Орбан за зголемената енергетска зависност на Унгарија од Русија и заговарањето блиски дипломатски врски со Москва, велејќи дека Унгарија не ги исполнила своите обврски. Сојузниците.
Поддржувачот на опозицијата Ѓорѓи Хортобаги (54), кој се смета себеси за конзервативец, вели дека стравува дека „повторно влегуваме во советската сфера на интереси“.
„Руската империја никогаш не ни донесе ништо добро, стотици години, а сега, за жал, Орбан ја зазеде таа линија“, рече тој и додаде: „Ужасно сум тажен бидејќи ако не реагираме, гледам дека моите деца би можеле да живеат во руската сфера на влијание“.
На митингот на опозицијата говореше и поранешниот полски премиер и функционер на ЕУ, Доналд Туск, кој рече дека во Будимпешта се развила „авторитарна, корумпирана, цензурирана држава“ за време на Орбан, држава која зазеде двосмислена позиција за војната во Украина, додаде Туск.
„Ниту еден пристоен, чесен човек не треба да се сомнева на чија страна е во оваа борба“, рече Туск, додавајќи дека изборните резултати во Унгарија се важни не само за Унгарија, туку и за цела Европа, вклучително и Украина.
Сепак, балансирачкиот чин на Орбан меѓу Западот и Русија одекнува кај неговите поддржувачи. По говорот на Орбан, Иштван Ворос (74) рече дека политиката на Орбан обезбедува мир во Унгарија.
„Ова е двојна игра и Орбан е добар во тоа“, рече тој. „Јас не сум политичар, само гласач кој сака да остане во добри односи со Русите.“
Инаку, овие масовни собири во Будимпешта се одржаа на денот на почетокот на револуцијата против Хабсбурзите во 1848 година - односно пред 174 години.
